mềm dẻo nhất này, là hình thức phù hợp nhất với chị trên con
đường văn nghiệp? Chắc chắn, chúng ta sẽ nhìn thấy chị đẽo đục cái
hình thức đó, nếu chị có tự do sử dụng bàn tay mình, đến khi nào nó
phù hợp con người chị; và lúc đó chị sẽ trình làng phương tiện biểu
hiện mới có thể cho thơ của chị, không nhất thiết phải là văn xuôi.
Bởi thơ vẫn chối bỏ chị. Và tôi thắc mắc giả sử có chị thời nay viết vở
kịch thơ năm màn thì chị sẽ dùng thể văn nào - chị sẽ dùng văn vần -
chị sẽ không dùng văn xuôi?
Nhưng đây là những câu hỏi khó trả lời, chúng nằm ở khoảng
tranh tối tranh sáng của tương lai. Tôi phải bỏ chúng lại, chỉ vì chúng
kích thích tôi khiến tôi lan man đi lạc đề và chui vào khu rừng u ám
không lối ra, nơi tôi lạc mất lối về và rất có thể bị bầy thú hoang ăn
thịt. Tôi không muốn, và tôi chắc các bạn cũng không muốn tôi nêu
ra đề tài vô cùng u ám đó, tương lai của văn học, và bởi thế tôi chỉ
tạm ngưng tại đây để thu hút sự chú ý của các bạn vào bình diện to
tát khác, đó là quan hệ của phụ nữ với hoàn cảnh vật chất, một bình
diện sẽ phải đóng vai trò quan trọng trong tương lai. Sách, bằng cách
này hay cách khác, thích ứng với cơ thế con người và một cách liều
lĩnh, người ta có thể bảo sách viết bởi phụ nữ nên ngắn gọn hơn, cô
đọng hơn sách của phái nam, và nên được cấu tạo như thế nào để
không phải tốn nhiều thời gian viết liên tục. Bởi, sẽ không bao giờ
tránh được sự gián đoạn. Một lần nữa, những sợi dây thần kinh dẫn
lên não bộ đàn ông và đàn bà không giống nhau, và nếu các bạn
định bắt chúng làm việc cật lực với hiệu quả cực cao thì các bạn phải
tìm ra cách biện giải nào thích hợp với chúng - thí dụ, những giờ
giảng văn này, do các thầy tu soạn thảo và đề xuất cách đây hàng
mấy trăm năm, có thích hợp cho chúng hay không - có cần thay đổi
đường lối, cần nghỉ ngơi hay không, nghỉ ngơi ở đây không có nghĩa
là không làm gì mà là làm cái gì khác; và cái khác đó là gì? Phải đem
tất cả những điều này ra thảo luận và tìm hiểu; tất cả là một phần
của câu hỏi quan hệ giữa phụ nữ và văn học là gì. Tuy thế, tôi tiếp
tục suy nghĩ trong lúc lại gần bên kệ sách, tôi sẽ tìm thấy ở đâu một
