lên những gì tình cờ trôi dạt đến chân tôi - cách đây một thế kỷ, nó
mạnh mẽ và ồn ào hơn nhiều. Người đàn bà của năm 1828 phải
mạnh mẽ lắm mới có thể bất chấp, bỏ ngoài tai những điều sỉ nhục,
quở trách mình và chẳng màng gì đến những lời hứa hẹn hão huyền.
Người ta phải cứng cỏi lắm mới có thể tự nói với chính mình, ồ,
nhưng các người đâu mua văn chương được. Văn chương là cánh
cửa mở ra cho mọi người. Tôi không cho phép ông, dù ông là giám
thị trong trường, đuổi tôi khỏi bãi cỏ xanh. Khóa cửa thư viện lại nếu
ông muốn, nhưng không cánh cổng, không ổ khóa, không then cài
nào ông có thể dùng để giam giữ tự do trong tâm tưởng tôi.
Nhưng ảnh hưởng của những lời phê bình và chỉ trích bất lợi lên
ngòi bút nhà văn nữ dẫu thế nào chăng nữa - và tôi tin ảnh hưởng
đó rất lớn - cũng chẳng đáng gì nếu đem so sánh với khó khăn họ
phải đương đầu (tôi vẫn đang đề cập đến những nhà văn nữ sống
vào đầu thế kỷ XIX) khi họ viết xuống trang giấy những suy nghĩ
của mình - sau lưng họ vắng bóng một truyền thống viết văn, hoặc
nếu có thì vô cùng ngắn ngủi và thiếu vô tư, và chẳng giúp ích gì. Bởi
nếu là phụ nữ, chúng ta nghĩ về quá khứ qua bà mẹ chúng ta chứ
không ai khác. Chỉ vô ích nếu chúng ta tìm kiếm sự trợ giúp từ
những nhà văn phái nam lẫy lừng, dù chúng ta có thể đọc họ nhiều
để tiêu khiển. Lamb, Browne
, Newman
,
Sterne
, Dickens
, De Quincey
thấy ai là người ra tay trợ giúp phái nữ, cho dù có thể qua họ, nhà
văn nữ của chúng ta học hỏi được đôi ba kĩ xảo nào đó đem áp dụng
vào văn chương của mình.
Sức nặng cũng như độ nhạy, bước tiến của trí óc người đàn ông
khác xa đàn bà và thật khó cho chị học hỏi được điều gì đáng kể.
Loài vượn đã quá xa xôi trong quá khứ. Có lẽ, điều thứ nhất chị
nhận biết lúc đặt bút xuống viết là không hề có sẵn câu văn chung
chung nào cho chị dùng. Tất cả những tiểu thuyết gia danh tiếng
như Thackeray, Dickens và Balzac
đều có giọng văn tự nhiên; văn
của họ trôi chảy nhưng không luộm thuộm, diễn cảm nhưng không
