ngoài sự phẫn nộ, còn có nhiều ảnh hưởng khác trì kéo trí tưởng
tượng của bà và đẩy nó đi chệch đường. Sự dại khờ chẳng hạn. Bức
chân dung của Rochester được vẽ trong bóng tối. Chúng ta thấy ảnh
hưởng của nỗi khiếp sợ trong đó; y như chúng ta thường xuyên cảm
thấy vị chua chát, kết quả của sự áp bức; nó là sự đè nén nỗi khổ sở
tan loãng bên dưới lòng đam mê, nó là nỗi oán hờn làm co rút
những cuốn sách này, những tác phẩm tuyệt hay, với cơn đau quặn
thắt.
Và bởi tiểu thuyết có sự tương ứng như vậy với đời sống, giá trị
của nó, ở giới hạn nào đó, là giá trị đời sống thật. Nhưng điều hiển
nhiên là, rất thông thường, giá trị nơi đàn bà hoàn toàn không giống
cái đàn ông gán ghép cho họ; tự nhiên như thế thôi. Tuy vậy, chính
giá trị của phái nam mới là cái gì thắng thế. Nói nôm na, bóng đá và
thể thao là “trọng đại” còn sự say mê thời trang, mua sắm áo quần là
“tầm thường”. Và những giá trị này chắc chắn được di chuyển từ
đời sống vào tiểu thuyết. Đây là cuốn sách quan trọng, nhà phê bình
bảo thế, bởi nó nói về chiến tranh. Còn đây là cuốn tầm phào bởi nó
nói về cảm xúc của phụ nữ trong phòng khách. Cảnh tượng bãi
chiến trường thì trọng đại hơn nhiều so với cảnh nơi cửa tiệm - chỗ
nào cũng có sự phân biệt như thế, tuy đôi khi ẩn giấu, không rõ
ràng. Do đó, toàn thể cấu trúc cuốn tiểu thuyết của phái nữ đầu thế
kỷ XIX đều bị trí óc trì kéo khiến nó đi chệch khỏi đường thẳng và
cái nhìn trong suốt của nó trở nên lệch lạc bởi nó phải đóng vai trò
trọng nể quyền lực bên ngoài. Người ta chỉ cần lướt qua những tiểu
thuyết cũ bị lãng quên và lắng nghe âm điệu giọng nói giữa những
trang sách là có thể trực giác rằng tác giả đang phải đương đầu với
những phê phán gay gắt; bà nói điều này do áp lực thô bạo, điều kia
bởi thái độ quy thuận hòa hoãn. Bà thú nhận mình “chỉ là người đàn
bà”, hoặc phản đối là bà cũng “tài giỏi như đàn ông”. Tùy vào tính
khí, bà đón nhận những phê phán đó theo cách khác nhau; có khi bà
ngoan ngoãn, rụt rè; có khi bà phẫn nộ, bướng bỉnh. Nhưng đó
không phải là điều quan trọng; cái quan trọng là bà bị phân tâm,
