CẦN VƯƠNG, ĐÔNG DU
Bút Ngữ
www.dtv-ebook.com
Chương 46
Bị ngăn cấm về ngoại giao và bưng bít về thông tin, vua Tự Đức
không biết những điều lo lắng của Rivie ở Bắc Kỳ và của Đờ Vile ở Nam
Kỳ. Ông càng không biết ở Pháp, người ta đang bấn bíu về cuộc xâm chiếm
một nước khác, nên do dự trước hành động mạnh mẽ ở đây. Ông chỉ biết
nhà Thanh đã cho quân sang vùng trung du và thượng du Bắc Kỳ, và ông
cảm kích cho là "Thiên triều quyến luyến nghĩ đến thần dân ở nước Nam".
Ông cũng không biết Pháp đang mở cuộc thương lượng với Thanh về số
phận đất Bắc Kỳ của ông.
Diễn biến lúc này ở Bắc Kỳ là điều ông quan tâm đêm ngày. Ông
mong cuộc thương lượng giữa Trần Đình Túc và đại diện Pháp đạt tới thỏa
thuận về một bản bổ sung hòa ước ít hại cho nước Nam. Quân Thanh sang
làm áp lực cho việc thương lượng này, và không cho Pháp tiếp tục đánh
chiếm các tỉnh khác quanh Hà Nội. Ông chỉ mong được như thế thôi. Ông
không muốn nổ ra một cuộc nổi dậy toàn quốc như Tôn Thất Thuyết tâu
bày, và như sĩ dân từ Bắc đến Nam mong muốn.
Song tình hình không diễn biến theo ước vọng của vua. Từ Hà Nội,
Đình Túc tâu về: "Ở ba tỉnh Sơn Tây, Nam Định, Bắc Ninh có việc quân
Cờ Đen dán tờ yết thị tố cáo Pháp; họ cắm chông, đặt quân mai phục. Trách
nhiệm giữ đất phải làm như thế. Nhưng đem đàn quân họp như đàn quạ,
chống với bọn giặc dữ như diều hâu; dựa vào thành cao vài trượng đấu với
súng bắn xa vài chục dặm, thì khó lòng giữ được. Nguyễn Hữu Độ đến ba
tỉnh bàn tính, nhưng các quan nói là Tá Viêm đôn đốc chuẩn bị cuộc chiến,
hoặc nói là chưa có chính lệnh rõ ràng của triều đình. Trong thương thuyết,
thần khó biện bạch về việc trên với người Pháp. Có thể vì thế mà họ đánh
