"Ngươi phải bàn với quan quân nhà Thanh tiếp tục đánh giặc Khách. Bè lũ
chúng còn nhiều, các tướng giặc họ Lục, họ Đàm đều chưa bắt được, ngươi
không được rời trận địa". Lại có tờ chỉ cho Tá Viêm: "Khanh cứ ở Thái
Nguyên đánh dẹp. Về xuôi e giặc Khách lại quấy phá, và nhất là e người
Pháp để ý trách nghị ta phạm ước". Rồi cho đốc thúc Nguyễn Chính mau
đến Sơn Tây thực thi nhiệm vụ...
Tình hình Hà Nội tiếp tục gay gắt. Vua sốt ruột hỏi các quan Cơ mật
và Thương bạc: "Bọn ngươi phải động tâm, động não nhiều, để tìm cách
đối phó thế nào chứ?".
Các quan lúng túng nhìn nhau im lặng. Tôn Thất Thuyết tâu:
- Sĩ dân Bắc Kỳ có những người lo sợ, nhưng cũng có nhiều người
công phẫn. Họ biết lần này quân Pháp đông hơn, nhất định chúng sẽ gây
chiến. Hà Nội, Hải Phòng đã cho một bộ phận quan quân ra đóng ngoài
thành, tạo thế ỷ dốc với quân trong thành. Khi giặc đến thì trong đánh ra
ngoài đánh vào. Xin vua ra tờ dụ cho thân hào, sĩ phu chiêu mộ dân dũng
để đánh giặc tại chỗ. Giặc đến nơi nào bị đánh tại nơi đó. Dân dũng sẽ hỗ
trợ cho quân tỉnh, quân triều đình...
Thấy vua chú ý nghe, Thuyết nói tiếp:
- Nay người Pháp đã đẩy ta vào thế phải chống Pháp để giữ mình. Xin
nhà vua cho ban tờ chiếu, hiệu triệu toàn quốc đánh giặc. Toàn quốc từ Bắc
Kỳ đến Nam Kỳ đồng loạt nổi dậy sẽ thành sức mạnh to lớn. Sử sách cho
hay vua Lê Thái Tổ đánh thắng giặc Minh là nhờ toàn quốc nổi dậy.
Vua nhìn các quan dò xét động thái. Mấy người tỏ vẻ đồng tình với
Thuyết. Nhiều người ngạc nhiên như nghe chuyện lạ. Vua thận trọng phán:
- Các ý về chiêu mộ dân dũng, trước đây thì không được, nay có thể
khả thủ. Nhưng khi làm vẫn tránh khoa trương, lộ liễu. Còn việc hiệu triệu
