- Hôm xưa Khâm sứ Pháp vào yết kiến, ta có nói ba việc: "Thứ nhất,
kinh thành vẫn chưa được quý quan công bố trả lại, nhiều dinh thự quân
lính quý quốc vẫn đóng giữ; dân tình rất mong được trả lại. Thứ hai là các
tỉnh tâu việc quan Pháp bắt bọn giặc lẩn trốn, không xét tội nặng nhẹ đã
bảo quan tỉnh xử chém. Quan tỉnh sợ mang tiếng bao che cho giặc, không
tra xét thêm. Trong khi dân có chuyện thù oán, vu cáo nhau, dễ bị chém
nhầm. Nay xin: bắt được giặc tại trận thì chém; bắt người lẩn trốn thì giao
quan tỉnh xét xử cho đúng tội. Thứ ba, thuyền vua ngự bị quân quý quốc
thu giữ, dùng chở xô bồ thiếu nhã quan, nay xin trả lại...". Khâm sứ hứa sẽ
bàn với Toàn quyền. Chả hiểu rồi việc tới đâu?
Hữu Độ lắng nghe. Ông còn biết nhiều chuyện trái ngược hơn nữa,
nhưng làm thế nào được, quyền lực của vua quan triều đình bây giờ chỉ có
vậy.
Đồng Khánh không nghĩ lâu về việc nước. Uống một chén ngự trà là
ông quên ngay những việc vừa bàn. Ông kể với Độ là mình lên săn ở núi
Ngự, thú không có thì bắn chim. Khẩu súng săn do Khâm sứ Pháp tặng cầm
rất nhẹ, và bắn trúng hơn súng cũ.
Chuyện lan man một lúc, Độ lựa lời xin vua ân xét cho một việc riêng.
Đó là chuyện ông thân sinh ra Độ trước đây con quan võ, được ân tặng theo
hàm võ, nên danh và thực chưa xứng. Nay xin cho chuyển sang hàm văn để
khỏi thiệt thòi, tuy ông già ấy đã mất. Lại còn bà mẹ nuôi của Độ, không có
công sinh nhưng có công nuôi, nay xin ân tặng để gọi là có chút báo đáp.
Vua không phải đắn đo, y cho ngay.
