muốn phế vua ngay. Còn quan Pháp, nếu có ai trong hoàng tộc được họ ưng
ý hơn, thì họ cũng thay Đồng Khánh.
Nếu vậy thì Độ cũng bị ảnh hưởng không hay, tuy lúc này quan Pháp
vẫn tin cẩn và dùng ông. Đất Bắc Kỳ nhiều khó khăn tới mức Pháp phải gọi
ông ra làm Kinh lược với quyền lực gần ngang vua. Nhiều việc Độ cứ làm
với họ rồi tâu vua sau. Nhưng nếu Đồng Khánh mất ngôi thì ông mất một
hậu thuẫn quan trọng. Vua dựa vào ông là chính, nhưng ông cũng cần dựa
vào vua. Nếu vua khác lên thì ít nhiều cũng bất lợi cho ông, dù ông vẫn
được quan Pháp tin cẩn.
Những ngày đêm nằm tàu ra Bắc, Hữu Độ kém ngủ. Mỗi khi chợp mắt
là ông thấy ác mộng. Thượng Thư Phan Đình Bình chết trong nhà giam đến
gặp ông đòi trả oán. Cử nhân Mai Xuân Thưởng và Cử nhân Nguyễn Duy
Hiệu bị xử tội lăng trì, nay đến với hai bộ xương đã bị xẻo hết da thịt, đòi
ông phải đền mạng. Mấy năm làm Phụ chính, ông đã xem xét rồi tâu vua y
án xử tử cho bao nhiêu văn thân chống Pháp, như Tiến sĩ Vũ Hữu Lợi, Tán
tương Lê Trí Thực, Cử nhân Nguyễn Cao... nay họ cũng lần lượt đến vấn
tội ông... Những điều tội lỗi - mà ông vẫn cho là sự ứng xử hợp thời thế -
và những vinh quang tột bậc, cùng giày vò ông. Khi con tàu cập bến Hà
Nội, ông bị mệt. Quan thuộc cấp ra đón và lính kiệu ông về dinh Kinh lược
- một triều đình thứ hai sau triều đình Huế. Ông sửa mũ, vuốt râu, xốc áo,
cố tỏ ra mình khỏe khoắn, vui vẻ trước sự đón mừng long trọng. Nhưng
ông chỉ về tới tẩm thất là ốm nặng.
Truyện được dịch trực tiếp tại -iREAD---
Những ngày tiếp đó, Hữu Độ cho tìm lương y điều trị bằng thuốc bắc.
Thống sứ Pháp cử bác sĩ đến chữa bằng thuốc tây, ông vẫn không khỏi.
Không có thứ thuốc gì chữa khỏi thứ bệnh mà căn nguyên của nó là sự
phản phúc đối với dân tộc mình.
