CẦN VƯƠNG, ĐÔNG DU
Bút Ngữ
www.dtv-ebook.com
Chương 59
Thêm mấy thuận lợi cho Phan Bội Châu: có hai người bạn quen thân
của ông là Hồ Hán Dân và Trần Kỳ Mỹ thăng chức. Dân làm Đô đốc
Quảng Đông, Mỹ làm Đô đốc Thượng Hải. Bội Châu liền tìm cách liên hệ
với họ nhằm được sự hỗ trợ. Trong hoàn cảnh mới, Hội Duy Tân ở đất Tàu
được dễ dàng hoạt động. Nhiều người tham gia công tác hoặc gia nhập
quân cách mạng Trung Hoa.
Ở nước Nam, một số hội viên Duy Tân bị khủng bố phải nằm im, nay
thấy có thời cơ muốn trở lại hoạt động. Những hội viên kiên định vẫn bí
mật ẩn nhẫn, nay sốt sắng mong chờ chủ trương mới từ trên xuống, và
trông ngóng hành động của các thủ lĩnh ở nước ngoài...
Tình hình trên cho Bội Châu thấy đây là thời cơ mới, bước ngoặt lớn
của cuộc chống Pháp. Ông bàn với mấy anh em chủ chốt:
- Nhìn lại thời kỳ qua, Hội ta chỉ có ba năm thuận lợi. Đó là từ Bính
Ngọ (1906) đến Mậu Thân (1908). Ta tập hợp được lực lượng, xây dựng
Hội ở khắp ba kỳ, đưa học sinh sang Nhật, được dân chúng hưởng ứng...
Nhưng tiếp đó, ta gặp khó khăn lớn. Bị Nhật đuổi, học sinh phiêu tán sang
Tàu kiếm sống. Một số phải sang Xiêm làm ruộng. Một số giữ được ý chí,
bí mật liên lạc với Hội và anh em rải rác ở trong nước. Các cuộc chống thuế
Trung Kỳ, Hà thành đầu độc, cuộc chiến đấu cuối cùng của nghĩa quân Đề
Thám, đều bị đàn áp dã man. Các yếu nhân của Hội như Nguyễn Hàm,
Đặng Thái Thân cùng những người khác bị hại hoặc tù đày. Nhiều cơ sở tan
vỡ, nhiều hội viên vào tù hoặc ẩn náu chờ thời...
