cả Đặng Đoàn Bằng... Là do khi ấy sách này chỉ in bài về những người đã
mất. Những người tốt mà còn sống thì chưa in. Nay người viết sách cũng
không còn thì ai viết về anh ấy? Mong là sẽ có người viết. Nghĩ vậy, cụ
cầm bút ghi vào trang cuối tập sách những dòng về Đặng Đoàn Bằng, để
mai kia nhớ mà viết. Nay đang dồn sức làm tập sách dày, không thể ngừng,
đứt mạch tư duy. Mài mực thêm cho đậm, cụ viết chân phương: "Đặng
Đoàn Bằng tên thật là Đặng Tử Mẫn, người làng Hành Thiện, phủ Xuân
Trường, tỉnh Nam Định. Ông là người khá hăng hái trong số học sinh Đông
Du. Khi ấy ông phải làm thuê lấy tiền ăn học. Bị Nhật trục xuất, ông sang
Tàu làm việc Hội. Có lần ông bạo động ở biên giới Việt - Lào, thất bại
nhưng không nản. Ông chế thuốc nổ, làm tạc đạn ở Hương Cảng, bị nạn
mất ba ngón tay, bị tù sáu tháng. Cùng anh em chịu đựng gian khổ ở đất
Tàu và Xiêm, không hề buồn nản. Có bọn phỉ nhận tiền thuê của mật thám
Pháp, bắn ông rồi chặt bàn tay mất ba ngón của ông để nộp. Ông là người
có trách nhiệm cao với Hội, với anh em đã hi sinh...".
Cụ đọc lại những dòng chữ của mình, hi vọng sẽ viết kỹ hơn về Đoàn
Bằng và anh em khác, những người đã không quản gian nguy, xả thân vì Tổ
quốc.
Cuốn sách còn khiến cụ nghĩ về việc khác. Có một số đồng chí nhà
nghèo, nay đã già yếu, sinh hữu hạn tử bất kỳ. Lúc qua đời phải xin bọn
chức dịch địa phương mới được mảnh đất để an táng thi hài. Cụ muốn bớt
khoản tiền mà đồng bào giúp mình, mua đất lập một nghĩa trang cho các
đồng chí đó ở Huế. Cụ bàn việc ấy với Hoàng Hành, Phạm Ký. Hai ông
cảm động nhận đứng ra làm. Anh em già yếu ở Huế hay tin đến cảm ơn cụ,
xin nhận mỗi người một suất ở cái mảnh đất Nhân Nghĩa ấy.
