- Vậy là khi về cái nhà từ thiện này, tôi đã lần lượt viết văn tế, viết câu
đối, viếng các cụ Phan Chu Trinh, Nguyễn Thượng Hiền, Ngô Đức Kế,
Phan Văn Trường - những người cùng lứa tuổi. Vậy là kể cả trước đây, tôi
đã tế viếng mấy chục anh em đồng chí, phần nhiều còn trẻ, trẻ nhất là Phạm
Hồng Thái.
Cụ Huỳnh gật đầu:
- Bác còn viết cả sử và truyện về họ, đấy là việc làm khả kính khả ái.
Tôi nghĩ trong cuộc Xô viết Nghệ - Tĩnh, có nhiều người, nhiều việc đáng
viết lắm.
- Vâng, đáng viết. Tiếc là sức mình không còn bao nhiêu... Nhưng rồi
người khác sẽ viết. Tôi vừa được anh em đồng hương đưa cho mấy bài vè,
về sự kiện bất hủ ấy. Xin đọc cụ nghe mấy câu: "Kìa Bến Thủy đứng đầu
dậy trước / Nọ Thanh Chương tiếp bước đi lên / Nam Đàn, Nghi Lộc, Hưng
Nguyên / Anh Sơn, Hà Tĩnh một phen dậy rồi / Không có lẽ ta ngồi chịu
chết / Phải cùng nhau cương quyết một phen / Tổng này, xã nọ kết liên / Ta
hô, ta thét: tiến lên mau nào / Trên gió cả, cờ đào phấp phới / Dưới đất bằng
giấy mới tung ra / Biến thành một trận phong ba / Bên kia đạn sắt, bên ta
gan vàng...".
Truyện đư.ợc d.ịch trực tiếp t.ại iREA.D
Cụ Huỳnh lắng nghe bài ca cách mạng, ngẫm nghĩ về câu nói của bạn
già, rồi lẩm bẩm:
- Xô viết Nghệ - Tĩnh, về "danh" đúng là bất hủ. Nhưng về "thực", cụ
xem liệu nó có phục hồi, phát triển được không? Tôi càng ngẫm càng tiếc.
Cụ Phan đã nghĩ về điều đó khá kỹ, nói ngay:
- Về "thực" nó phát triển được. Cái đã chết không thể sống lại, nhưng
nó giúp cho cái đang sống sẽ sống mạnh hơn, sinh sôi nảy nở, nhất nhi
