Toản. Một người bình thường khó có thể làm được điều này bởi lẽ, dù có ai
được xưng tụng là hiền nhân cũng khó tránh khỏi suy nghĩ làm sao cho
mình thu được nhiều lợi ích nhất. Ông làm thế, bề ngoài có vẻ như mất đi
rất nhiều, song, trên thực tế, ông lại thu được rất nhiều. Ông đã có được sự
kính ngưỡng của toàn dân, ông lại chứng tỏ mình là người có lòng vị tha.
…………… Hôm nay là ngày 29 tháng 4 năm 1801, tức là ngày 17
tháng 3 năm Tân Dậu.
Đã một tháng kể từ ngày Nguyễn Ánh tuyên bố thoái vị nhường ngôi.
Điều kỳ lạ mà ai cũng thấy. Đó là buổi lễ đăng cơ lại được cử hành ở cổng
thành Tây chứ không phải là trong triều. Từ mấy ngày trước, quan quân đã
phong tỏa hoàn toan nơi đây. Một tế đàn cao được dựng lên. Người ta còn
nhung thấy từng thùng thuốc nổ được mang tới. Tế đàn đương nhiên là phải
có. Còn thuốc nổ thì để làm gì đây?
Từ sáng sớm, dân chúng đã nô nức kéo về xem lễ. Họ đứng thành từng
vòng, xem ra rất trật tự. Nhiều người bỗng dưng trào nước mắt. Họ có
người là những bậc trí giả già nua, cũng vì vui mừng Giang sơn đã đến
ngày thống nhất. Còn có những người khóc vì đây là lần đầu tiên trong lịch
sử, dân thường được xem thấy đại lễ quan trọng bậc nhất.
Đến dự khán đại lễ ngoài bá quan còn có đại diện của Anh Cát Lợi, đại
diện của các nước lân bang gồm Xiêm, Cao Miên, Ai Lao, Miến Điện, chức
sắc các tôn giáo, đại diện các hãng buôn lớn của cả người Việt lẫn phương
Tây và Trung Hoa. Sự hiện diện của các nước khác kể cũng là lẽ đương
nhiên. Nhưng việc các tôn giáo và thương buôn cũng được mời đến lại làm
người ta ngạc nhiên. Chưa hết, các nước nhỏ xung quanh đều được mời, thế
tại sao không có nhà Mãn Thanh? Toản và bề tôi của mình đang tính toan
gì đây?
Đó là nói về con người. Trên tế đàn, người ta thấy có bảy chiếc bàn với
bảy món đồ tượng trưng cho uy quyền của Hoàng đế. Phía trước là một bộ
