cảm thấy rất ngớ ngẩn. Thật chẳng khác nào trò chơi “Tìm chỗ khác nhau.”
Gã nhăn mặt. Đời là một cuộc chơi. Và sách phản ánh cuộc đời.
Đúng lúc đó gã thấy nó. Rất bất chợt, y như thứ gì đó chừng như vô
nghĩa, khi nhìn từ một góc đúng thì bỗng hiện ra rõ ràng và chính xác.
Corso thở ra, như thể sững sờ, như thể muốn cười. Gã chỉ bật ra một âm
thanh khô khốc, giống như một tiếng cười hoài nghi nhưng không chút hài
hước. Không thể thế. Không ai đùa kiểu ấy. Gã lắc đầu bối rối. Đây không
phải là một cuốn sách đố chữ rẻ tiền mua ngoài ga xe lửa. Những cuốn này
đã ba thế kỷ rưỡi tuổi. Người thợ in đã mất mạng vì chúng. Chúng nằm
trong danh sách cấm của Tòa án Dị giáo. Và có tên trong tất cả những thư
mục sách nghiêm túc nhất. “Minh họa số II. Chú thích bằng tiếng Latinh.
Một ông già cầm hai cái chìa khóa và một chiếc đèn lồng nằm phía trước
cánh cửa đóng chặt…” Nhưng cho đến giờ không ai so sánh hai cuốn sách.
Không dễ gì để chúng ở với nhau cùng một chỗ. Hoặc không cần thiết. Lão
già với hai chìa khóa. Thế là đủ.
Corso đứng dậy bước lại bên cửa sổ. Gã đứng đó một lúc nhìn xuyên
qua những ô kính mịt mờ vì hơi thở của mình. Hóa ra Varo Borja đúng.
Aristide Torchia hẳn sẽ cười thầm trên giàn hỏa thiêu ở quảng trường Hoa,
trước khi ngọn lửa vĩnh viễn tước đi cảm quan hài hước của ông. Nó thật
sáng láng, cái chuyện cười sau khi chết ấy.
