tôi vẫn không thấy được niềm vui lành mạnh trong việc nghiên cứu thời cổ
đại. Tôi cũng chẳng thấy gì hơn khi đọc nhà văn cận đại tên là Satôbriăng
ấy.
Cuốn Những người tuẫn tiết làm tôi thấy chán ơi là chán! Nếu không
quen người thủ thư, có lẽ tôi đã ngủ rồi. Nhưng tôi sẽ có vẻ như không có
tâm hồn, nếu đến để ngủ trên những kiệt tác. Hơn nữa lệ cấm không được
ngủ. Chỉ còn mỗi cách cúi đầu xuống, nhưng không! Tôi sẽ ngáy lên ngay
lập tức.
Tuy nhiên, bây giờ người ta không ăn nói như những nhân vật của
Satôbriăng, - cả ở Pari lẫn ở Năngtơ. Tôi không phải là một trong những
người Gia-tô-giáo đầu tiên. Tôi là một người Gia-tô-giáo già, nghĩa là đã có
những người theo đạo Gia-tô-giáo từ một nghìn tám trăm năm mươi hai
năm trước thằng con trai nhà Vanhtrax. - Phải đi ngược thời gian lên tới
năm thứ nhất của công nguyên. Đi ngược thời gian! Bao giờ cũng đi ngược
thời gian! Từ hồi ở nhà trường tôi toàn phải đi ngược thời gian – cuối cùng
cũng đâm mệt! Những con ngựa kéo xe hàng còn may mắn hơn tôi; chúng
không phải leo ngược dốc liên miên!
Cuốn Natsê đỡ “cao” hơn, đỡ phải ngược dốc hơn. Nhưng tôi cũng
không cần biết người ta sống trong rừng hoang như thế nào. Tôi cần những
thanh củi nhỏ hơn là những cánh rừng lớn. Hai xu củi thanh, đó là tất cả cái
tôi cần để sống một tuần lễ ở Pari! Và tôi kiếm được cái đó ở hàng bán than
đầu phố.
- Anh đọc xong Satôbriăng rồi à? Bác thủ thư bao che cho tôi hỏi.
- Vâng. – Bác bắt gặp tôi đang sắp bắt đầu ngủ!
- Anh không muốn đọc lại à?
- Để sau này.
- Giờ tôi khuyên anh nên đọc Macmôngten.
