28
C
ái lỗ cửa hậu. Có thể gọi nó theo cách khác, như Guillaume Apollinaire
từng gọi: cái cửa thứ chín của cơ thể. Bài thơ ông viết về chín cái cửa trên
cơ thể phụ nữ có hai bản: bản đầu ông gửi cho cô nhân tình Lou trong bức
thư viết từ chiến hào đề ngày 11 tháng Năm 1915, bản thứ hai ông gửi cũng
từ nơi ấy về cho một tình nhân khác, cô Madeleine, ngày 21 tháng Chín
cùng năm. Hai bài thơ đều hay, khác nhau ở sự tưởng tượng, nhưng được
viết theo cùng một kiểu: bốn khổ thơ nói về một trong những cái cửa trên cơ
thể người tình: một con mắt, một con mắt khác, một lỗ tai, một lỗ tai khác,
lỗ mũi phải, lỗ mũi trái, miệng, tiếp đó trong bài thơ gửi cho Lou, “cái cửa
của mông em”, và cuối cùng, cái cửa thứ chín, cửa mình. Tuy nhiên trong
bài thơ thứ hai gửi cho Madeleine đoạn cuối có sự thay đổi các cửa rất đáng
chú ý. Cửa mình nằm ở vị trí thí tám, còn cái cửa hậu mở ra “giữa hai núi
ngọc” thành cái cửa thứ chín: “còn thần bí hơn những cái cửa khác”, cái cửa
“của những điều phù phép không dám nói ra, cái cửa tối cao.”
Tôi nghĩ đến bốn tháng mười ngày ngăn cách giữa hai bài thơ, bốn
tháng Apollinaire dầm mình trong chiến hào, quẫy lộn với những giấc mơ
tình ái căng thẳng đã dẫn ông đến sự thay đổi cách nhìn đó, đến sự thần khải
đó: chính cái cửa hậu mới là điểm thần kỳ, nơi tập trung toàn bộ năng lượng
hạt nhân của sự khỏa thân. Cửa mình là quan trọng, tất nhiên rồi (tất nhiên,
ai dám phủ nhận nó?), nhưng nó quan trọng một cách quá chính thống, đó là
chỗ đã được đăng ký, phân loại, kiểm tra, bình phẩm, xem xét, thực nghiệm,
giám sát, hát ca, khen ngợi. Cửa mình: đó là cái ngã ba ồn ào nơi nhân loại
náo nhiệt gặp nhau, là cái đường hầm các thế hệ phải đi qua. Chỉ những kẻ
ngốc mới đi tin vào sự sâu kín của chỗ đó, cái chỗ mà ai cũng biết. Nơi duy
nhất thật sự sâu kín, đó là cửa hậu, cái cửa tối cao; tối cao bởi vì thần bí
nhất, bí ẩn nhất.
