nhất, nhưng khi đánh lên giọng khoan từng tiếng, thì lại nghe rõ như ban
đêm đang mưa rơi từng hạt xuống mái tôn.
Thế nào là tiếng rên?
Tiếng rên là tiếng nặng nề đau đớn từ trong sâu, ngậm miệng phát ra mũi.
Vì khí của Thận ở dưới nên tiếng muốn thở dài mà phát ra hơi run nên gọi là
rên. Thường những người bệnh bị chứng xương đau nhức, nặng mình hay
xảy ra tiếng rên. Tóm lại, âm Vũ có mang ý nghĩa về đêm, mùa Đông, thuộc
Thủy, với tiếng mưa rơi, sương sa lác đác trên mái tôn, tàu chuối… gợi lên
một nỗi tâm sự u buồn. Âm Vũ cũng có ba bậc: Thái, Chánh và Thiếu như
bao nhiêu âm khác.
Vì năm tạng vốn có 5 tánh: Tim vui, Gan giận, Thận buồn, Phổi lo, Tỳ
nghĩ, cho nên 5 âm, 5 thinh, mỗi loại âm đều có thể biến thành ra 5 thinh, 3
bậc tức là thành con số 25 x 3, để thành muôn vàn âm điệu tùy theo tác dụng
từng loại mà ảnh hưởng vào con người. Quả thật! Quả thật! Cái đạo âm
thanh vi diệu khó thông, nên nghe mà biết được thì gọi là thần. Muốn lợi
dụng âm thanh để khai thác chẩn đoán, ít nhất cũng phải biết sự biến động
cùng loại của nó. Thí dụ: Tạng Gan thuộc Mộc, âm Dốc, tiếng hô, biến động
của nó là nắm. Tim thuộc Hỏa, âm Chủy, tiếng cười, biến động là lo. Tỳ
thuộc Thổ, âm Cung, tiếng ca, biến động là ợ ộc. Phổi thuộc Kim, tiếng
khóc, biến động là ho. Thận thuộc Thủy, âm vũ, tiếng rên, biến động là run.
Người bên trong thạnh tạng đầy, khí thăng tổn thương làm chứng e ngại,
thì tiếng nói nghe như từ trong phòng nhà vọng ra. Đó là trung khí bị thấp.
Còn giọng nói rất nhỏ, có khi suốt ngày mới lại nói nữa, đó là phần khí bị
đoạt mất. Còn nói năng phải trái không tỵ hiềm thân sơ, đó là thần minh đã
loạn. Còn người bệnh nói tiếng nghe vắng lặng, hay kinh hãi, kêu gọi, đó là
bệnh ở các khớp xương. Nếu tiếng nói mờ mờ nhựa nhựa không dứt khoát là
bệnh ở bọc tim, Chẽn vừng. Nếu tiếng nói nhỏ mà dài, giọng nghe the thé là
bệnh ở đầu.
Những ý kiến trên đều rút từ trong Kim Quỹ. Nói im lìm, không muốn nói
là thuộc về ba kinh âm; ưa kinh hãi quát nạt, kêu gọi thì lại là thuộc kinh
Khuyết Âm Gan. Khi bệnh vào ba âm, Khuyết Âm thuộc về gân các khớp,
