Khẩu của Phổi có thể chẩn biết được các tạng, nói như thế cũng thông.
Nhưng xét kỹ chưa biết rõ dinh vệ hội nhau là nơi giáp mối của 5 tạng, nên
chỉ căn cứ vào Thốn Khẩu cổ tay. Tần Việt Nhơn lập pháp thật rất tinh vi
vậy. Sự vận hành của phần dinh huyết thì Tây y có thể biết. Còn sự vận hành
của khí vệ thì Tây y chưa biết. Tây y nói: Huyết xuất phát từ Tim đi khắp
châu thân, khi trở về là biến thành màu tím đen là vì để thâu nhận khí than.
Huyết trở về Tim là nhờ có thông qua phế quản, hơi thở ra xả bớt khí than
làm cho màu hết đen, rồi lại trở về Tim. Đó là nghĩa phần dinh huyết đi khắp
châu thân của Nội Kinh vậy. Không một hơi thở nào không có huyết từ
phòng Tim bên trái phát ra, thì cũng không một hơi thở nào không có huyết
trở về phòng Tim bên phải. Nhưng nếu tính chỗ khởi đầu của huyết đi ra thì
đợi khi trở vào cũng phải trải qua một ngày một đêm. Riêng phần dinh huyết
vận hành với phần vệ rất khác nhau. Dinh huyết thì một hơi thở nào cũng có
ra có vào, còn sự vận hành của khí vệ thì phải đi theo độ chu kỳ, bèn trở về
với Phổi, cùng với huyết phần dinh hội nhau. Đó là cuộc tương hội nhỏ. Bởi
vì khí vệ ban ngày vận hành ở phần dương thì con người thức, đêm vận hành
ở phần âm thì con người ngủ. Thế thì suốt ngày đêm đều vận hành 25 độ thì
lại trở về Phổi, cùng với khí dinh của huyết đại hội nên gọi phần dinh đi
khắp một vòng châu thân. Còn phần vệ thì nhắc lại là hội ở Thủ Thái Âm,
nghĩa văn rõ khác, không thể lầm lẫn.
Khí dinh đi khắp tạng phủ trong ngoài nhưng đều hội ở Phổi, nên chỉ căn
cứ mạch cổ tay có thể khám các bệnh tạng phủ trong ngoài vậy. Xét ra sách
Linh Khu có nói: Tất cả kinh mạch trước sau, trên dưới, trái phải trong con
người tổng cộng có 16 trượng 2 thước là giáp vòng châu thân, gọi là một độ,
ngày đêm tổng cộng 13.500 hơi thở, khí vận hành 50 độ. Số kinh mạch dài
ngắn, khí vận hành, đường truyền đi đều có nói rõ ở Nội Kinh trong thiên
“Mạch độ dinh khí”, đây không thể luận hết. Hễ xem mạch động và khí vận
hành để chia ra mà nói, thì biết mạch là dinh huyết, khí bám theo mạch mà
vận hành. Ban ngày thì vận hành ở ngoài phần dinh, là vận hành ở phần
dương 25 độ. Đêm thì vận hành trong phần dinh, là vận hành phần âm 25
độ. Nội Kinh nói: Người già đêm không ngủ, là phần dinh huyết thiếu, khí
vệ phần dương không vào được ở phần âm. Căn cứ theo đây thì biết lý dinh
