là tôi cũng thuộc giai cấp đó, đặc biệt là bây giờ giai cấp đó không còn tồn
tại nữa…
– Cũng không có gì là quốc hồn quốc túy trong nền văn chương của
chúng ta hay sao? -Aleksandra ngắt lời.
– Tôi không dám lạm bàn về lĩnh vực văn chương; thế nhưng tôi thấy
rằng cả nền văn học Nga cũng vậy nốt, chẳng có gì là Nga hết, họa chăng
chỉ vài trường hợp ngoại lệ như của Lomonoxov,
và
Gogol
– À, thứ nhất, thế đã là không ít rồi, hai nữa, một trong những tác giả đó
là nông dân, còn hai vị kia là địa chủ đấy, - Adelaida cười to.
– Đúng lắm, nhưng chớ có vội đắc thắng như thế. Vì trong tất cả các tác
giả Nga, chỉ có ba tác giả này là nói lên được một cái gì thực sự của chính
họ, một điều không vay mượn của ai, vì vậy ba tác giả đó lập tức đã trở
thành những nhà văn dân tộc. Thì một người Nga nào đó cứ việc nói, viết
hay làm một việc gì của chính mình, một cái gì hoàn toàn là của у và không
hề vay mượn đi, thế nào rồi у cũng trở thành nhà văn dân tộc mà - cho dù у
có nói tiếng Nga tồi đi nữa. Tôi đã xác định điều này như một định lý rồi.
Nhưng chúng ta đâu có khơi chuyện về văn chương, chúng ta bắt đầu nói
về các nhà xã hội chủ nghĩa, và qua họ mà câu chuyện tiếp diễn; ồ, tôi
khẳng định thế này đấy: Ở chúng ta không có lấy một nhà xã hội chủ nghĩa
Nga nào; không có và chưa từng có, bởi tất cả các vị theo xã hội chủ nghĩa
của chúng ta cũng xuất thân từ địa chủ hoặc học sinh chủng viện. Tất cả các
nhà xã hội chủ nghĩa đại bịp, khoe mẽ của chúng ta, như những vị tại đây,
hay ở ngoại quốc, chẳng gì hơn là những người phái tự do từ giai cấp địa
chủ thời chế độ nông nô vậy. Quý vị cười ư? Quý vị cứ đưa sách của họ
cho tôi, hãy cho tôi học thuyết của họ, sách hồi ký của họ, và dù không phải
là nhà phê bình văn học, tôi chịu viết cho quý vị một bài phê bình văn học
đầy sức thuyết phục nhất, mà trong đó tôi sẽ chứng minh rõ như ban ngày,
rằng mỗi trang sách, ghi chép, hồi ký của họ được viết bởi trước hết là con
người địa chủ Nga ngày xưa. Sự cay độc, sự giận dữ, sự khoái hoạt của họ
là đặc thù kiểu địa chủ (thậm chí địa chủ trước thời Famuxovxki cơ!); niềm
