hớn hở như buổi tối hôm ấy. Hoàng thân lắng nghe chàng ta và mãi vẫn
không hiểu được lấy một lời. Trừ Ivan Fedorovits ở Petersburg chưa về,
còn thì ai nấy đều có mặt cả. Hoàng thân S. cũng ở đây. Họ tụ họp để sửa
soạn đi nghe hòa nhạc trước khi trở về uống trà. Câu chuyện đang kể rõ ra
đã khơi nguồn trước lúc hoàng thân đến. Một thoáng sau, Kolia không biết
từ đâu xuất hiện nơi hàng hiên. “Tức là người ta vẫn tiếp đón nó như xưa”,
hoàng thân nghĩ thầm.
Dã thự của gia đình Epantsin tại Pavlovsk là một ngôi nhà tráng lệ, làm
theo kiểu nhà gỗ Thụy Sĩ. Ngôi nhà thật quyến rũ với hoa leo và vòm lá
uốn khung. Có một vườn hoa nhỏ duyên dáng viền chung quanh. Mọi
người ngồi ngoài hiên nhà, cũng giống như nơi hoàng thân ở, có điều hiên
nhà ở đây rộng hơn và đồ đạc bài trí sang trọng hơn nhiều.
Câu chuyện đang nói lúc đó rõ rệt đã bắt nguồn từ một sự tranh cãi hăng
say nào đó, chỉ hợp sở thích của một vài người thôi, còn ngoài ra ai nấy đều
muốn xoay sang đề tài khác. Duy có mỗi mình Evgeni Pavlyts là càng có
vẻ thao thao bất tuyệt hăng hơn nữa và chẳng màng để ý đến ấn tượng tác
động tới những người nghe; rồi sự xuất hiện của hoàng thân hình như lại
làm cho chàng ta say sưa hơn nữa. Lizaveta Prokofievna chau mày, dù bà
chẳng hiểu hết toàn bộ câu chuyện đó. Aglaia thì ngồi yên một góc không
nhúc nhích, nàng vẫn kiên gan ngồi im mà nghe.
– Xin lỗi quý vị, - Evgeni Pavlyts say sưa phản đối lời mọi người:- Tôi
không hề nói một điều gì chống lại chủ nghĩa tự do cả. Chủ nghĩa tự do
không phải là tội lỗi, nó là một thành phần tất yếu của cái toàn thể, nếu
không có nó, cái toàn thể sẽ đổ vỡ thành manh mún hay bị tiêu diệt. Chủ
nghĩa tự do cũng có quyền tồn tại như chủ nghĩa bảo thủ đúng nghĩa nhất;
nhưng tôi công kích chủ nghĩa tự do kiểu Nga, và tôi xin lặp lại một lần nữa
rằng tôi đang công kích chủ nghĩa đó, vì những người theo chủ nghĩa tự do
Nga lại không “Nga” một chút nào, mà lại theo chủ nghĩa tự do “phi Nga”.
Hãy chỉ cho tôi xem một người theo chủ nghĩa tự do Nga chính hiệu, tôi sẽ
ôm hôn у trước mặt quý vị đây ngay lập tức.
