bạch nào cho y, thì chỉ còn giả thiết như, у không biết điều у đang làm chi
và coi như lòng oán ghét nước Nga của riêng у là một loại chủ nghĩa tự do
đạt được nhiều bông trái nhất. (Ôi, bao nhiêu lần quý vị đã từng gặp một kẻ
theo chủ nghĩa tự do ở giữa vòng chúng ta, một kẻ được người khác tán
tụng, và có lẽ đó là một kẻ phi lý nhất, ngu xuẩn nhất và nguy hiểm nhất
trong số những kẻ theo phe bảo thủ mà chính bản thân у cũng không ý thức
được điều đó!). Mới cách đây không lâu, một vài vị theo chủ nghĩa tự do
của chúng ta đã thực sự cho rằng cái lòng oán ghét tổ quốc Nga này cũng
giống như lòng ái quốc chân thành vậy, và họ tự ca tụng họ, ra cái điều họ
biết nhìn sâu sắc hơn về ý nghĩa của tình yêu chân chính đối với đất nước
này, nhưng bây giờ họ còn bộc trực hơn thế nữa kia, ngay cả những tiếng
“lòng ái quốc” cũng đã trở nên một điều khó chịu, lúng túng cho họ và cả
cái quan niệm ấy cũng đã bị xua đuổi, tống khứ đi như một mối nguy hại và
một chuyện tầm xàm! Sự kiện có thật đấy, tôi bảo đảm mà- và đến lúc sự
thực phải được nói lên trọn vẹn, chân chất và công khai. Đây là một hiện
tượng chưa từng thấy ở một không gian hay thời gian nào, hay ở một dân
tộc nào khác, chưa hề! Thôi thì cứ coi như đó là một sự kiện ngẫu nhiên rồi
sẽ qua đi, tôi công nhận như vậy. Vì người ta không thể tìm đâu ra được
một kẻ theo chủ nghĩa tự do lại có thể oán ghét quê hương xứ sở của mình
được. Ở đây chúng ta làm sao giải thích được điều ấy? Như tôi đã nói trước
đây, cho đến bây giờ kẻ theo chủ nghĩa tự do Nga là một kẻ theo chủ nghĩa
tự do phi Nga hoàn toàn, chỉ có cách giải thích như thế mà thôi, tôi nghĩ
như vậy.
– Tôi xem chuyện anh vừa nói chỉ là chuyện đùa đấy thôi, Evgeni
Pavlyts ạ, - hoàng thân S. nghiêm trang nói.
– Tôi chưa được gặp hết tất cả những người theo chủ nghĩa tự do nên
không dám phê phán, - Aleksandra Ivanovna nói, - có điều tôi thật bực bội
khi nghe những tư tưởng ông vừa phát biểu đó. Ông lấy một trường hợp
riêng biệt rồi từ đó rút ra một quy luật chung, mà thế tức là ông vu khống…
– Một trường hợp riêng biệt à? Ha ha! Lời đã được thốt ra, - Evgeni
Pavlyts chộp lấy. - Thưa hoàng thân, còn ngài thì nghĩ sao? Đây có phải là
