động lạ lùng, một cảnh huống lạ lùng, có lẽ hoàn toàn không liên quan gì
với mạch chuyện đó cả. Khoảng mười ngày trước đây, Rogojin đến thăm
tôi về một việc riêng tư của ông ta mà nói ra đây là thừa. Trước đó, tôi chưa
bao giờ gặp Rogojin, nhưng tôi đã nghe nói nhiều về ông ta. Tôi cho ông ta
biết mọi điều ông ta cần biết, sau đó ông ta đi ngay, ông ta chỉ đến để dò la
tin tức nên mối liên hệ của chúng tôi coi như kết thúc ở đó. Nhưng ông ta
khiến tôi chú ý quá sức, suốt ngày hôm đó những tư tưởng lạ lùng đã xâm
chiếm lấy tôi, vì thế tôi quyết định đến thăm đáp lễ ông ta vào ngày hôm
sau. Rõ ràng Rogojin không vui chút nào khi gặp tôi, và ông ta còn “khẽ
khàng” tỏ cái vẻ rằng chúng tôi chẳng còn lý do gì mà liên lạc với nhau
nữa; tuy nhiên, tôi đã trải qua một tiếng đồng hồ thật là thú vị, có lẽ ông ta
cũng vậy. Sự tương phản giữa hai chúng tôi rõ rệt cho đến nỗi chúng tôi
không làm sao mà không nhận thức được; tôi là một con người đang đếm
những ngày còn lại của mình; còn ông ta thì đang sống trong một cõi đời
sôi nổi nhất, đầy đủ nhất, sống cho giây phút hiện tại, chẳng cần lý gì đến
những chung cuộc “tối hậu”, những con số hay bất luận cái gì khác không
có liên hệ gì… liên hệ gì đến… điều mà ta có thể nói là mục đích của sự
điên rồ của ông ta. Hẳn ông Rogojin phải tha thứ cho tôi về lời diễn tả này,
chỉ vì tôi là một người viết tồi không biết làm sao diễn đạt được tư tưởng
của mình. Mặc dù lạnh lùng và thờ ơ đến điều, nhưng đối với tôi thì ông ta
ra dáng một người thông minh và có thể hiểu biết nhiều, dù ông ta không
mấy chú tâm đến những việc chẳng đụng chạm thiết thân gì đến ông ta. Tôi
chẳng đả động xa gần gì với ông ta về “niềm tín quyết tối hậu” của tôi,
nhưng không biết sao tôi có cảm tưởng như khi nghe tôi nói, ông ta đã đoán
biết được điều đó. Ông ta không nói gì, ông ta là một kẻ trầm lặng dễ sợ.
Lúc tôi ra đi, tôi có bóng gió bảo ông ta rằng dù cho chúng tôi có hoàn toàn
khác biệt và tương phản nhau, nhưng mà les extrémités se touchent
có giải thích bằng Nga ngữ cho ông ta hiểu câu ấy), thế cho nên chắc ông ta
cũng chẳng xa lạ gì với “niềm tín quyết tối hậu” của tôi như bề ngoài có vẻ
như vậy. Ông ta đã trả lời cho điều đó bằng một cái nhìn thật gay gắt, quạu
quọ, ông đứng lên, đi tìm mũ cho tôi cứ như thể tôi tự ý muốn ra về và ông
