và… con người ta có thể nào bất hạnh thực sự được không? Ôi, nỗi khổ sở
và niềm bất hạnh của tôi nào có là gì nếu tôi vẫn còn sức lực để được hạnh
phúc! Quý vị biết chăng, tôi không hiểu được tại sao một người đi ngang
qua một cái cây mà lại không cảm thấy hạnh phúc vì được ngắm nhìn nó!
Hay được chuyện trò với một người mà lại không cảm thấy sung sướng
được thương yêu người đó! Ôi, thật tôi không biết cách diễn tả cho tới được
điều ấy… nhưng cứ mỗi bước chân của chúng ta đi, có biết bao nhiêu điều
đẹp đẽ, mỹ miều mà chí đến một con người mạt hạng nhất cũng phải thấy
là đẹp. Cứ nhìn một đứa bé, cứ ngắm cảnh hừng đông của Tạo hóa, cứ nhìn
lá cỏ mọc lên như thế nào, cứ nhìn vào đôi mắt của kẻ đang nhìn ta và yêu
mến ta…
Trong lúc tuôn tràn nguồn hứng khởi đó, hoàng thân cứ đứng mà nói.
Ông cụ lúc này nhìn chàng với dáng hoảng hốt lắm. Lizaveta Prokofievna
vung vẩy hai tay và kêu lên: “Lạy Chúa tôi!”, bà là người đầu tiên đã đoán
ra sự thể. Aglaia chạy lại phía hoàng thân, vừa kịp đưa đôi tay ra đỡ lấy
chàng, nàng hãi hùng, gương mặt nàng nhúm nhó vì đau đớn, nàng đã nghe
tiếng hét man dại của “tà linh đã lay đổ và đốn ngã” con người khốn khổ
đó. Người bệnh nằm dài trên thảm. Có người đã kịp kê dưới đầu chàng một
chiếc gối.
Chẳng ai ngờ được một kết cuộc như thế. Mười lăm phút sau, hoàng thân
N., Evgeni Pavlyts và ông cụ già cố gắng tạo lại vẻ sinh động cho buổi tiệc,
nhưng nửa giờ sau, ai nấy đều bỏ về cả. Họ cũng không quên bày tỏ vài lời
chia buồn, tỏ ý tiếc, cùng những ý kiến này nọ. Giữa những ý kiến đó, Ivan
Pet’rovitr đã nhận xét: “Chàng thanh niên này là một kẻ nặng đầu óc chủ
nghĩa Xlavơ hay gần giống như vậy, nhưng trường hợp này cũng chẳng có
gì nguy hiểm cả”. Ông cụ già không đưa một ý kiến nào hết. Sự thật trong
đôi ba ngày sau đó, mọi người đều thoáng khó chịu, bực bội. Ivan
Pet’rovitr còn cảm thấy như bị xúc phạm nữa, nhưng không có gì là trầm
trọng lắm. Vị tướng thượng cấp của Ivan Fedorovits đã có lúc tỏ ra hơi lạnh
nhạt đối với ông. Còn vị “chức sắc đứng tuổi”, với tư cách là bậc “giám hộ”
của gia đình đã tỏ ý quở trách ông chủ gia đình và bằng những lời lẽ thật
