Tôi nói vậy, như một quan tòa, và tôi biết rằng tôi có lỗi. Trong cơn
lốc xoáy mà tôi bị cuốn vào hồi ấy, tuy tôi chỉ có một mình, không người
hướng dẫn và khuyên bảo, song tôi thề là bấy giờ tôi đã nhận thức được sự
sa ngã của mình, cho nên không thể tha thứ cho tôi được. Hai tháng ấy tôi
gần như hạnh phúc - tại sao lại gần như? Tôi quá ư hạnh phúc! Đến mức
cái ý thức nhục nhã thi thoảng xuất hiện làm cho tôi giật mình - bạn đọc có
tin không? - cái ý thức ấy càng khiến tôi say sưa hơn: “Thì đã sao, sa ngã
thì sa ngã; nhưng mình sẽ không ngã gục đâu, mình sẽ vượt qua được!
Mình có ngôi sao may mắn!” Tôi đi trên chiếc cầu ván chênh vênh, không
có tay vịn, trên bờ vực; và tôi vui thích rằng mình đang đi như thế, cũng
chẳng buồn ngó xuống vực. Mạo hiểm và vui. Còn “ý tưởng”? “Ý tưởng” -
để sau, ý tưởng cứ chờ đấy; tất cả những gì vừa qua “chỉ là hơi chệch
hướng một chút”, “tại sao không vui vẻ kia chứ?”. Đó, “ý tưởng” của tôi rất
dở ở chỗ nó cho phép mọi sự chệch hướng; giá như nó kiên quyết và triệt
để, khiến tôi sợ đi chệch hướng thì hơn.
Hiện thời tôi vẫn thuê phòng, thuê nhưng không sống ở đó, chỉ để vali
và vài thứ vật dụng, còn dinh thự chủ yếu của tôi là ở chỗ công tước
Serezha. Tôi ngồi ở đó, ngủ ở đó, cứ thế nhiều tuần lễ… Tại sao như vậy,
tôi sắp kể đây, còn bây giờ tôi nói qua về căn phòng tôi thuê đã. Nó đã trở
nên thân thiết với tôi: Versilov đích thân tự đến, lần đầu tiên sau cuộc cãi
nhau lần trước, rồi ông còn đến nhiều lần nữa. Tôi nhắc lại, hai tháng qua là
thời kỳ nhục nhã, song cũng là thời kỳ rất sung sướng… tất cả đều dễ dàng
và vui vẻ! “Làm quái gì những trò cau có trước đây, - tôi nghĩ vào những
phút vui tươi, - thây kệ cái thời thơ ấu đơn độc tăm tối của ta, những ước
mơ ngốc nghếch trong chăn của ta, những lời thề, những dự tính và thậm
chí cả “ý tưởng”! Tất cả những cái đó đều do ta tưởng tượng ra, trong khi
thế gian hoàn toàn không phải vậy; ta vui vẻ, nhẹ nhõm, ta có cha là
Versilov, ta có bạn là công tước Serezha, ta còn có…” Còn có gì thì khoan
nói vội. Than ôi, tất cả diễn ra là vì tình yêu, sự độ lượng, danh dự; nhưng
sau đó hóa ra là xấu xa, càn rỡ, gian dối.
Đủ rồi đấy.
