chịu đựng và đúng là giây phút ấy tôi ghét mẹ tôi thật. Nhưng tôi luôn yêu
mẹ, hồi ấy cũng yêu, và nói chung là không bao giờ ghét bà; song sự thể
bao giờ cũng là vậy: ta yêu ai nhất thì ta cũng làm phiền lòng người đó đầu
tiên.
Trong mấy ngày đầu, tôi căm ghét nhất chỉ một kẻ, ấy là viên bác sĩ.
Đó là một gã trẻ tuổi, vẻ kiêu ngạo, nói năng gay gắt, bất nhã. Gã cứ làm
như gã am hiểu rành rẽ về mọi phát minh khoa học hôm qua, mặc dù hôm
qua chẳng có một phát minh khoa học nào cả. Tôi chịu đựng khá lâu,
nhưng cuối cùng tôi hết chịu nổi, bèn đốp vào mặt gã trước tất cả mọi
người, rằng gã đừng loay hoay vô ích, tôi sẽ khỏe hoàn toàn khỏi cần đến
gã; rằng gã có vẻ thực tế, song thực chất đầu óc gã chứa toàn các thành kiến
và gã không hiểu rằng y học chưa chữa khỏi bệnh cho ai cả; rằng rốt cuộc
“ông là một người ít học mà cứ ra vẻ ta đây, hệt như đám chuyên gia kỹ
thuật hiện nay”. Viên bác sĩ rất giận, nhưng vẫn cứ đến (riêng điều đó
chứng tỏ gã đúng như tôi nói). Cuối cùng tôi nói với Versilov rằng nếu gã
bác sĩ còn đến, tôi sẽ đốp vào mặt gã những lời lẽ bất nhã gấp mười lần vừa
rồi. Versilov bảo rằng lời lẽ bất nhã gấp hai lần đã chẳng thể có, làm sao
gấp mười lần được. Tôi mừng rằng ông hiểu ý tôi.
Con người ấy là thế! Tôi muốn nói về Versilov. Ông ta là nguyên nhân
gây ra mọi chuyện, vậy mà tôi không hề giận ông ấy. Tôi có thiện cảm
không chỉ bởi cách xử sự của ông. Tôi nghĩ rằng hồi ấy chúng tôi đều cảm
thấy có thể giải thích nghĩa vụ với nhau bởi nhiều cách, chính vì thế tốt hơn
hết là không giải thích. Thật dễ chịu, khi trong tình huống tương tự của
cuộc đời, ta gặp được người thông minh!
Ở phần thứ hai cuốn sách này, tôi đã nói trước, rằng Versilov kể cho
tôi biết, vắn tắt và rõ ràng, về nội dung lá thư công tước Sokolsky gửi cho
tôi, về Zertsikov, lời giải thích của ông chủ sòng bạc có lợi cho tôi v.v… Vì
tôi quyết định im lặng, nên tôi chỉ hỏi ông vài ba câu ngắn gọn, khô khan;
ông trả lời rõ ràng và chính xác, không có từ thừa, và hay nhất là không có
xen cảm xúc thừa vào đó. Lúc này tôi sợ nhất là các cảm xúc thừa.
