đình mình, bị sỉ nhục bởi cha ông và môi trường của chúng không tử tế. Ba
để ý đến những đứa con cả nghĩ ấy từ hồi còn đi học và kết luận rằng tất cả
là do chúng ghen tị quá sớm. Nên nhớ ba cũng là một đứa con cả nghĩ;
nhưng… xin lỗi con, ba cứ đãng trí thế nào ấy. Ba chỉ muốn nói rằng hầu
như suốt thời gian qua ba luôn lo lắng cho con. Ba luôn luôn hình dung con
là đứa trẻ còn nhỏ, song đã nhận thức được tài năng của mình và muốn xa
lánh mọi người. Ba cũng giống con, không bao giờ thích các bạn. Thật tai
hại cho những đứa trẻ bị phó mặc một mình với các mơ ước của chúng, với
nỗi khao khát sự tử tế, gần như mang tính chất trả thù, đúng là mang tính
chất trả thù. Nhưng thôi con ạ, ba lại đi xa đề… Từ trước khi bắt đầu yêu
con, ba đã mường tượng con và các mơ ước xa lánh mọi người của con…
nhưng thôi, ba đã quên mình vừa nói gì. Kể ra cũng nên nói ra tất cả những
điều ấy. Còn trước đây, trước đây liệu ba có thể nói gì với con? Bây giờ ba
nhìn ánh mắt của con và biết rằng người đang nhìn ta là con trai của ta; thế
mà mới hôm qua thôi, ba vẫn chưa dám tin rằng sẽ có lúc được ngồi trò
chuyện với con trai mình như hôm nay.
Ông quả thực trở nên rất lơ đãng, đồng thời như rất xúc động vì lẽ gì
đó.
Tôi nói chân thành:
- Bây giờ con chẳng cần mong ước gì nữa, từ nay con có ba là đủ rồi!
Con sẽ đi theo ba!
- Đi theo ba ư? Nhưng sự lang bạt của ba vừa hay đã chấm dứt đúng
vào hôm nay: con đến muộn rồi, con ạ. Hôm nay là hồi cuối, và màn đã hạ.
Cái hồi cuối này kéo dài đã lâu. Nó bắt đầu từ lâu lắm, khi ba bỏ chạy ra
nước ngoài lần cuối cùng. Bấy giờ ba vứt bỏ tất cả, và con nên biết, con
yêu của ba, rằng hồi ấy ba đã từ bỏ mẹ con và tuyên bố với mẹ con như
vậy. Con cần biết điều đó. Bấy giờ ba giải thích với mẹ con rằng tôi ra đi
vĩnh viễn, cô sẽ không bao giờ còn thấy mặt tôi nữa. Tệ nhất là ba quên cả
việc để lại tiền cho mẹ con. Ba cũng chẳng nghĩ gì đến con. Ba ra đi, để lại
