thánh, tôi muốn hiểu rõ, nên tôi cứ nài ông. Một vài tư tưởng phiêu lưu kỳ
thú ông nói ra hôm ấy đọng lại mãi trong lòng tôi.
Ông mỉm cười, mở đầu:
- Tôi hình dung, anh bạn ạ, rằng trận chiến đã chấm dứt và cuộc đấu
tranh dịu đi. Sau những lời nguyền rủa, những cục bùn và mảnh vỡ, bắt đầu
cảnh yên tĩnh, và chỉ còn lại một mình, như họ muốn: tư tưởng vĩ đại trước
đó đã từ bỏ họ; nguồn sức mạnh vĩ đại từng nuôi dưỡng và sưởi ấm họ, nay
không còn, giống như mặt trời hoàng hôn trong tranh của Cott Laurain,
nhưng cái đó đã y như ngày tận cùng của loài người. Và mọi người chợt
hiểu rằng họ còn lại có một mình, thế là lập tức cảm thấy một sự côi cút
ghê gớm. Con yêu của ba, ba không bao giờ có thể tưởng tượng người ta vô
ơn và mụ mẫm. Những kẻ bị côi cút lập tức nép vào bên nhau, gần gũi hơn
và thân thiết hơn; họ sẽ nắm lấy tay nhau vì hiểu rằng bây giờ họ là tất cả
đối với nhau. Cái tư tưởng vĩ đại về sự bất tử biết mất, phải thay thế nó; và
toàn bộ tình yêu vĩ đại trước đây dành cho sự bất tử, nay được dành cho tự
nhiên, hòa bình, cho con người, cho mọi nhành cỏ. Họ sẽ yêu trái đất và
cuộc sống mãnh liệt, theo mức độ mà họ dần dần nhận thức ra tính tạm bợ
và kết cục của mình, và yêu bằng một tình yêu đặc biệt, khác trước. Họ bắt
đầu để ý và phát hiện trong tự nhiên những hiện tượng và những bí mật
trước đây không ngờ, bởi vì họ đã nhìn tự nhiên bằng con mắt mới, con mắt
của người yêu nhìn người yêu. Họ tỉnh dậy và vội vã hôn nhau, vội vã yêu
nhau, ý thức rằng tháng ngày ngắn ngủi, rằng đó là tất cả những gì còn lại ở
họ. Họ sẽ làm việc vì nhau, mỗi người sẽ cống hiến tất cả cho mọi người và
cảm thấy sung sướng về điều đó. Mỗi đứa bé sẽ biết và cảm thấy mọi người
trên trái đất đều đối với nó như cha mẹ vậy. Mỗi người sẽ nhìn mặt trời lặn
mà nghĩ: “Dù mai có là ngày cuối cùng của ta, dù ta có chết, nhưng mọi
người vẫn còn và sau họ còn có con của họ”. Và cái ý nghĩ rằng họ sẽ còn
lại, sẽ yêu nhau, lo lắng cho nhau sẽ thay thế ý nghĩ về việc gặp nhau ở thế
giới bên kia. Ồ, họ sẽ vội vã yêu nhau để dập tắt nỗi buồn vĩ đại trong trái
tim mình. Họ sẽ kiêu hãnh và quả cảm vì mình, nhưng sẽ trở nên rụt rè với
nhau; mỗi người sẽ lo lắng trân trọng cuộc sống và hạnh phúc của mỗi
