Chương thứ ba
1.
Đúng là không cần thiết: suy tính cao cả đã nuốt chửng mọi chi tiết
nhỏ nhặt, chỉ còn một cảm giác vô cùng hài lòng xâm chiếm tôi. Tôi bước
ra trong tâm trạng khoan khoái, chỉ muốn cất tiếng hát. Buổi sáng thật đẹp,
mặt trời, người qua lại, tiếng ồn ào sự chuyển động, niềm vui, đám đông. Ô
hay, lẽ nào người phụ nữ ấy không làm cho tôi khó chịu hay sao? Tôi đã
chịu đựng ánh mắt và nụ cười xấc xược như thế của ai mà tôi không có
phản ứng tức thời, dù theo kiểu ngốc nghếch đi chăng nữa? Xin lưu ý, chị
ta đến để nhục mạ tôi, tuy chưa bao giờ thấy mặt tôi: trong con mắt chị ta,
tôi là người “do Versilov phái đến”; lúc ấy cũng như rất lâu về sau, chị ta
tin rằng Versilov nắm trong tay toàn bộ số phận của chị ta và có phương
tiện bóp chết chị ta bất cứ lúc nào nếu muốn, bằng một tài liệu; ít nhất thì
chị ta cũng nghi như vậy, ở đây có sự thách đấu sống còn. Mà tôi lại không
bị nhục mạ! Sự nhục mạ thì có, song tôi lại không cảm nhận nó! Tôi thậm
chí cảm thấy vui thích. Tôi đến để căm ghét, thế mà tôi có cảm giác mình
bắt đầu yêu chị ta. “Tôi không biết, con nhện có căm ghét con ruồi mà nó
nhắm bắt hay chăng? Con ruồi kia dễ thương xiết bao! Tôi thấy hình như
người ta yêu nạn nhân; hay ít ra là có thể yêu. Tôi thì tôi yêu kẻ thù của
mình: chẳng hạn tôi quá mê vẻ đẹp của chị ta. Này chị kia, ta rất thích vẻ
ngạo mạn kỳ vĩ của chị; nếu chị hiền dịu hơn một chút, có lẽ ta đã không
hài lòng như vậy. Giả dụ chị có phỉ nhổ vào mặt ta thật chăng nữa, có lẽ ta
cũng không tức giận, bởi vì chị là nạn nhân, của ta, chứ không phải của ông
ấy. Ý nghĩ đó tuyệt quá! Ý thức thầm kín về sức mạnh dễ chịu hơn hẳn sự
thống trị lộ liễu. Giả dụ tôi là triệu phú, có lẽ tôi sẽ thích thú mặc bộ quần
áo rách rưới, để người ta tưởng tôi là một kẻ ăn xin mà khinh bỉ xua đuổi
tôi: tôi chỉ cần có ý thức là đủ.
