tuổi như Đặng Tiểu Bình. Có một lần, những đồng minh ủng hộ ông đã phải
giấu ông trong một xe bò chở thóc ẩm thấp và bịt bùng nhằm giữ cho ông không
bị lộ trong khi chạy xuyên qua tỉnh Quảng Đông.
Sự lận đận của Đặng Tiểu Bình chỉ chấm dứt sau khi Mao Trạch Đông chết
vào tháng 9/1976. Tổng Bí thư kế nhiệm là Hoa Quốc Phong bắt giữ Giang
Thanh và bè lũ của người đàn bà này. Các thành viên trong Đảng đòi hỏi phải
phục hồi quyền lực cho Đặng Tiểu Bình. Tháng 8/1977, ông được phục chức là
nhân vật đứng hàng thứ 3 trong chính phủ. Qua vài năm tiếp theo, Đặng Tiểu
Bình khôn ngoan hơn Hoa Quốc Phong trong việc đưa những người ủng hộ
mình vào các vị trí chủ chốt trong Đảng và chính phủ.
Cuối năm 1978, liên
minh cải cách của Đặng Tiểu Bình đã sẵn sàng thay đổi Trung Quốc và kinh tế
thế giới.
***
TRONG KHI ĐặNG TIểU BÌNH xác lập lại quyền lực của mình tại Bắc Kinh
thì nhân dân Trung Quốc đã phát động một công cuộc cải cách mà không cần có
ông. Mùa đông năm 1978, một bí thư Đảng ủy ở tỉnh An Huy thuộc miền đông
Trung Quốc đã đi thăm nông dân xã Sơn Nam, một trong những vùng nghèo đói
nhất nước. Những nông dân đói ăn này đã nói với vị bí thư rằng họ muốn quay
trở về “những cách thức cũ” tức là sản xuất nông nghiệp theo hộ gia đình độc
lập. Họ đã chán ngấy và mệt mỏi với những hợp tác xã khổng lồ mà trong đó
nông dân phải đau khổ chịu đựng sự can thiệp liên miên về chính trị và có rất ít
hi vọng được cải thiện đời sống. Mô hình hợp tác xã về cơ bản đã thất bại. Một
nghiên cứu năm 1980 cho thấy đúng ¼ nông dân Trung Quốc có thu nhập tính
theo đầu người hàng năm chỉ ở mức 33 USD ít ỏi. Nông dân thất vọng.
Vị bí thư Đảng ủy địa phương không biết làm cách nào trả lời những đòi hỏi
của nông dân nên không nói gì. Nông dân hiểu thái độ im lặng của ông này là
một sự chấp thuận ngầm nên họ bắt tay vào việc giải thể hợp tác xã của mình.
Các nhà lãnh đạo sản xuất chia thửa cho mỗi nông dân trưởng thành và cho
phép họ được canh tác độc lập trên thửa ruộng đã chia. Đổi lại, tất cả các nông
dân phải có nghĩa vụ đóng góp một phần lúa mì mà họ đã sản xuất được cho
