nào được trao, thậm chí họ có thể đọc cả những bài nói chuyện. Họ đã quen
cảm nhận bằng mắt.
Sống dựa nhiều vào đôi tai, Denys thích được nghe một câu chuyện hơn là
đọc nó; mỗi bận đến đồn điền anh thường hỏi: “Em có câu chuyện mới nào
không?” Tôi sáng tác được vô khối những lúc vắng mặt anh. Tối tối, dọn
cho mình một chỗ thoải mái, trải mấy tấm nệm làm thành cái giường phía
trước lò sưởi, còn tôi ngồi xếp bằng tròn trên sàn như nàng Scheherazade,
Denys, mắt sáng như sao, sẽ nằm nghe từ đầu đến hết một câu chuyện dài.
Anh theo chuyện còn sát hơn cả tôi, và trước sự xuất hiện đầy gay cấn của
nhân vật nào đó, sẽ ngắt lời tôi bảo rằng: “Anh ta chết từ đầu chuyện rồi
chứ, mà thôi kệ đi.”
Denys dạy tôi tiếng Latin, đọc Kinh Thánh và những bài thơ Hi Lạp. Bản
thân anh thuộc làu cơ hồ từ đầu chí cuối Kinh Cựu Ước, và mang nó theo
mọi cuộc hành trình, việc này khiến anh được dân Hồi giáo rất quý trọng.
Anh cũng tặng tôi chiếc máy hát, thứ mang cho tôi cả một niềm hân hoan
lớn, mang cho nơi đây cuộc sống mới và trở thành tiếng nói đồn điền.
“Giọng sơn ca trên trảng trống, như thể tiếng hồn ta” Lắm bận, giữa lúc
tôi đang ở ngoài rẫy cà phê hay nương ngô, Denys tới chẳng hề báo trước,
mang theo các đĩa ghi âm mới; anh sẽ cho máy hát chạy, và khi tôi cưỡi
ngựa trở về vào độ mặt trời khuất bóng, dòng suối nhạc réo rắt chảy về tôi,
trong khí trời mát mẻ trong veo của chiều tà, sẽ thông báo sự có mặt của
anh, cơ hồ anh đang cười với tôi, như vẫn thường thế. Dân bản xứ mê cái
máy hát như điếu đổ, và thường đứng quanh nhà say sưa lắng nghe; mỗi gia
nhân có một giai điệu ưa thích của mình và khi chỉ có mình tôi ở nhà, hay
đòi được mở cho nghe. Thật lạ là Kamante lại hết mực thủy chung với sở
thích khúc Adagio cung Soi trưởng bản concerto Bethoven soạn cho dương
cầm; lần đầu đòi tôi mở khúc nhạc ấy, cậu cứ loay hoay mãi nhằm tìm cách
diễn giải muốn được nghe giai điệu nào.
Tuy nhiên Denys và tôi không cùng gu thưởng thức. Tôi hứng thú với các
tác giả cổ điển, còn Denys, ở mọi môn nghệ thuật, như hòng bù đắp cho
