khổng lồ - là tàn tích bằng đá xám của nhà cửa, tháp giáo đường, giếng
nước. Bạn cũng thấy những phế tích tương tự suốt dọc đường dẫn ra miền
duyên hải, Takaunga, Kalifi và Lamu
. Đây là những gì còn sót lại của các
thị trấn do thương lái Ả Rập chuyên buôn ngà voi và nô lệ xây cất nên.
Những con thuyền một buồm của thương lái Ả Rập tỏ tường mọi luồng
lạch châu Phi, và dong theo những lối mòn xanh thẳm ấy tới khu chợ trung
tâm Zanzibar
. Chúng quen thuộc các thủy lộ này từ thời Aladdin gửi tới
cho Đức Vua bốn trăm nô lệ da đen
mang theo đầy ngọc ngà châu báu và
Hoàng hậu mở yến tiệc thiết đãi tình nhân da đen của mình giữa lúc đức
ông chồng đi săn, và vì thế mà bị hành quyết.
Chắc hẳn những thương nhân vĩ đại này, lúc trở nên giàu có, đã mang theo
hậu cung dọn tới Mombasa và Kalifi, sống tại các ngôi làng nằm kề mép
sóng bạc đầu của đại dương, với những khu vườn hoa rực rỡ, trong khi vẫn
cử các thương đoàn của mình lên mạn ngược.
Đó là bởi những vùng nội địa hoang dã khắc nghiệt kia, các thảo nguyên
khô cháy cùng những dải đất không tên chẳng một giọt nước, xứ sở của
những cây gai tán rộng mọc ven sông, và của những loài hoa dại nhỏ xíu
song thơm gắt mọc trên đất mùn đen sậm, đem về của cải cho họ. Tại đây,
trên nóc nhà Phi châu, người phu khôn ngoan, dáng vóc uy nghiêm, đang
thồ nặng ngà voi lầm lũi bước. Anh đắm chìm trong suy tư và chỉ muốn
được yên thân. Nhưng anh bị đeo bám, và tấn công bằng những mũi tên độc
từ đám Wanderobo
lùn tịt và đen đúa, hay từ dân Ả Rập trang bị súng hỏa
mai khảm bạc dài ngoằng; anh bị bẫy và sa xuống hố sâu chỉ vì mớ ngà dài,
nâu nhạt và trơn mướt mà có người ngồi tận Zanzibar đang khao khát.
Ngoài ra trên đây còn có một tộc người rụt rè, yêu hòa bình. Họ phát rẫy,
đốt nương và trồng khoai lang cùng ngô trên một phần nhỏ diện tích đất
rừng. Không mấy giỏi đánh nhau, hay phát minh ra bất cứ thứ gì, họ chỉ
muốn được sống yên ổn, và cũng, là món hàng được thị trường rất chuộng -
như ngà voi vậy.
