kích của định mệnh. Sống thuận hòa cùng vận mệnh, cả đời nằm trong bàn
tay nó, với người da đen vận mệnh, ở một chừng mực nhất định, chính là
mái ấm, là bóng tối quen thuộc trong lều, là tầng đất sâu tơi xốp cho bộ rễ
của mình. Anh ta đối mặt mọi bất định ở đời với sự điềm tĩnh trác tuyệt.
Trong bảng liệt kê các phẩm chất anh trông đợi ở chủ nhân, bác sĩ hay
thánh thần, trí tưởng tượng, tôi tin, sẽ ở hàng đầu. Có lẽ bằng vào thế mạnh
phẩm chất như vậy, đức vua Haroun ai Raschid
mực của các con tim châu Phi và Ả Rập; với ngài không ai phỏng đoán
được điều kế tiếp, hay điểm yếu ở đâu. Khi đề cập phẩm tính của thánh
thần, giống trong Nghìn lẻ một đêm hay ở mấy chương cuối sách Job, kinh
Cựu Ước, người dân châu Phi luôn nói về cùng một năng lực khiến họ thán
phục, ấy là sức mạnh vô biên của trí tưởng tượng.
Nhờ ở đặc điểm này của người dân nơi đây, tôi được biết đến rộng rãi, hay
có thể nói đã giành được tiếng tăm trong vai trò thầy thuốc. Trên chuyến
tàu thủy đưa tôi lần đầu tới châu Phi, có một khoa học gia xuất sắc người
Đức mang theo hơn một trăm con chuột xám và chuột lang, trong hành
trình thứ hai mươi ba của mình đi nghiên cứu liệu pháp chữa chứng mất
ngủ. Nhà khoa học kể cái khó của mình khi làm việc cùng bệnh nhân bản
xứ không bao giờ bởi họ thiếu can đảm, lúc đối diện đau đớn hay một vết
cắt mổ lớn đa phần họ chỉ e dè chút đỉnh, mà ở ác cảm cố hữu trước tính
nguyên tắc, tính hệ thống hay sự lặp đi lặp lại của quá trình chữa trị, điều
mà nhà khoa học người Đức không sao hiểu nổi. Tuy nhiên khi đã biết
người bản xứ, chính đây lại là phẩm chất tôi ưa nhất ở họ. Họ có lòng dũng
cảm đích thực: ấy là niềm thích thú thuần nhất với hiểm nguy, tiếng đáp
chân chính của con người trước lời tuyên cáo từ số phận, âm vọng từ Trái
Đất khi thiên đường cất tiếng gọi. Lắm khi tôi nghĩ, trong thâm tâm họ sợ
chúng ta chính ở lối thông thái rởm. Sa vào tay những kẻ ra vẻ mô phạm,
họ sẽ chết vì buồn chán.
Người bệnh của tôi chờ ở khoảnh hiên lát gạch trước nhà. Họ ngồi xổm,
những bộ xương già nua với cơn ho xé ngực và nước mắt giàn giụa, lũ trai
tráng càn rỡ thân hình mảnh dẻ trơn láng và mắt đen miệng thâm, các bà
