HỒI THỨ TƯ
Nỗi ưu sầu của chàng sinh viên Anselmus - Tấm gương ngọc bích - Ông
đổng lý Lindhorst hóa thành chim kền kền bay vút đi và chàng Anselmus
không gặp ai.
Thưa bạn đọc thiện tình của tôi, có lẽ bạn cho phép tôi được hỏi thẳng bạn
rằng liệu trong đời bạn có giờ nào, vâng, có ngày nào và tuần nào mà bạn
thấy mọi việc làm và hành động thông thường của mình chỉ làm bạn bực
dọc và khốn khổ hay không, và trong những lúc như thế bạn có thấy tất cả
những gì vẫn thường coi là giá trị và quan trọng trong tư tưởng và ý nghĩ
của mình chỉ là trò vớ vẩn và tức cười hay không? Rồi bản thân bạn cũng
không biết mình nên làm gì và trông cậy vào đâu nữa. Rồi một cảm giác mơ
hồ dâng lên trong lòng bạn là ở đâu đó và vào một thời nào đó, những ước
vọng cao cả vượt trên mọi lạc thú trần gian đã được thực hiện, đó là những
ước vọng mà tinh thần bạn giống như một đứa trẻ bị chăn giữ hà khắc và
nhút nhát đã không dám nói ra; và khi bạn khát khao về một cái gì đó mơ
hồ đang chờn vờn quanh bạn khi đứng lẫn khi đi, đang như một giấc mơ
thơm hương với những bóng dáng trong suốt mong manh nhanh chóng tan
biến mất trước sự sắc sảo của mắt nhìn, - thì bạn bỗng trở nên câm lặng
trước tất cả những gì hiện đương vây quanh bạn. Và, với ánh mắt ảm đạm,
bạn lang thang lặng lẽ như một kẻ tình nhân trong vô vọng, mọi cái bạn
nhìn thấy ở người đời đang ồn ào và nhốn nháo mưu sinh chẳng làm bạn
đau lòng hay thích thú, như thể bạn không còn thuộc về chốn trần gian này
nữa. Thưa bạn đọc thiện tình, nếu như bạn từng có lúc như thế, thì từ kinh
nghiệm của bản thân, bạn đã biết được tâm trạng của chàng sinh viên
Anselmus vào lúc này. Thực tình ngay bây giờ tôi rất ao ước muốn giới
thiệu với bạn một cách thật sinh động chàng sinh viên Anselmus của chúng
ta, bởi vì trong những đêm tỉnh thức để chép lại câu chuyện rất kỳ lạ của
chàng, tôi còn được biết khá nhiều điều lạ kỳ muốn kể lại với bạn, song
những chuyện như thế lại giống những hiện tượng ma quái hiện hình quá xa
