CHIẾC LEXUS VÀ CÂY Ô LIU - Trang 155

Global Investment (trụ sở chính ở đảo Cayman): "Này, quý vị nên mua
công trái Nga, họ trả lãi 20 phần trăm, và nếu đồng rup có xuống giá chút ít
thì quý vị vẫn thắng to". Và bỗng nhiên, Ngân hàng Thai Farmers Savings
& Loans sở hữu 20 triệu đô-la công trái Nga. Và khi những trái phiếu đó
mất giá thì ngân hàng này, thường ngày vốn hỗ trợ nông dân trồng lúa, đi
đến khánh kiệt. Thế giới bị sốc và kinh ngạc khi phát hiện số lượng các
ngân hàng Hàn Quốc tích trữ bao nhiêu công trái của nước Nga khi kinh tế
Nga suy sụp trong năm 1998. Khi tín dụng được cung ứng dễ dàng hơn thì
điều thường xảy ra là "những kẻ khờ khạo", - những cơ sở thông thường
không có mấy may mắn trong chuyện vay tiền, - nay được phép mược tiền,
đặt bạc, cùng cạnh tranh với những tay sành sỏi. Chính những kẻ khờ khạo
đó thực sự làm trầm trọng thêm những biến động tài chính, một khi tai họa
xảy ra.
Sự kết hợp giữa các siêu thị tài chính và Internet đã giúp cho đầu tư toàn
cầu nhanh chóng và dễ dàng hơn không những đối với những chuyên gia và
còn đối với dân thường. Họ có thể buôn bán tài chính từ phòng ngủ của họ,
thông qua kẻ môi giới trên mạng. Cạnh tranh giữa các cơ sở môi giới tài
chính trên mạng hiện nay căng thẳng tới mức họ không dám lấy nhiều,
thậm chí bỏ hẳn lệ phí giao dịch. Đầu tư toàn cầu giờ đây dễ đến mức khiến
cho người dân ai cũng nghĩ thị trường ở đâu cũng thực hành lối làm ăn
tương tự như ở phố Wall vậy. Bộ trưởng Tài chính Mỹ Larry Summers rất
thích nhận xét: "Cũng giống như một khi có đường cao tốc, dân chúng
phóng xe nhanh hơn. Rồi tai nạn, chết người, đương nhiên xảy ra nhiều hơn
trên đường cao tốc, vì người ta thường đánh giá sai khả năng của bản thân,
phóng nhanh hơn tốc độ được phép."
Tiếp tục câu chuyện ở Thái Lan, Ngân hàng First Global Investment gọi
cho Ngân hàng Thai Farmens Savings & Loans và nói, "Quý vị nên dốc
tiền mua công trái Thổ Nhĩ Kỳ, đây là thời điểm ngon lành nhất". Ngân
hàng Thái trả lời, "Công trái của Thổ trả lãi 25 phần trăm? Ờ, chúng tôi
không biết là người Thổ có một thị trường trái phiếu. OK, nghe lời khuyên
của bạn, chúng tôi sẽ mua vài triệu đô-la trái phiếu". Khốn khổ là ở khâu
này. Khi mọi người nghe "thị trường trái phiếu Thổ Nhĩ Kỷ", họ nghĩ, "ồ,