CHIẾC LEXUS VÀ CÂY Ô LIU - Trang 156

phố Wall có một thị trường trái phiếu, Franfurt cũng có một cái, Tokyo
cũng thế, vậy thì Thổ Nhĩ Kỳ chắc cũng có đấy. Hay thật". Nhưng trên thật
tế, quả là Thổ Nhĩ Kỳ cũng có thị trường nhưng nó không tài nào giống như
Phố Wall. Bạn sẽ nhận thấy điều này một khi công trái của Thổ xuống giá
và bạn muốn bán vội chúng đi. Khi đó bạn sẽ thấy cái "chợ" ở đất nước này
bé lắm, toàn người bán mà không thấy người mua, không thấy ai chuyển
đổi giúp bạ, và không thấy lối thoát. Kaufman nói toàn cầu hóa các thị
trường tạo một ảo tưởng là tất cả các thị trường "đều làm ăn hiệu quả, sẵn
kẻ mua người bán và được tiêu chuẩn hóa thích hợp" và thêm nữa thông tin
cùng mức độ minh bạch được đảm bảo trên tất cả các thị trường. Còn lâu
mới thế. Hãy suy luận: Tổng giá trị của các cổ phần của hãng Microsoft
vào thời điểm cuối 1999 là 600 tỷ đô-la. Lúc ấy, mức đó lớn hơn rất nhiều
so với tất cả tài sản và cổ phần trên khắp các thị trường mới nổi của thế giới
cộng lại.
Và ai ai cũng đang ráo riết làm ăn. Năm 1980, 4,6 triệu hộ dân người Mỹ
sở hữu cổ phiếu trong các quỹ tín dụng. Năm 2000 hơn một nửa dân số
nước Mỹ đầu tư trong các thị trường cổ phiếu, hoặc do trực tiếp mua hoặc
gián tiếp (do quỹ tín dụng hoặc quỹ hưu bổng của họ đầu tư vào). Một
hôm, tôi thực hiện cuộc phỏng vấn ngắn trên truyền hình CNBC hồi giữa
năm 1999. Hôm đó, trong đài truyền hình, trước tôi là một tay chuyên gia
cổ phiếu đang giải đáp thắc mắc từ khán giả từ khắp nước Mỹ gọi điện vào.
Người phát thanh viên thông báo người gọi điện kế tiếp là "Adam từ
Michigan". Adam có giọng nói như một cậu bé - nên người điều phối
chương trình hỏi Adam bao nhiêu tuổi. Cậu này nói là mới 12! Adam hỏi
người chuyên viên, "Gần đây cháu có mua CVS (một loại cổ phiếu hãng
dược)không rõ cổ phiếu đó sẽ lên xuống ra sao?" (tôi thấy hiện tượng trẻ
con mua cổ phiếu này thật lạ lùng nhưng cũng rất đáng lo). Những khoản
tiền hưu bổng thuộc những quỹ tiết kiệm như IRA tăng từ mức 412 tỷ đô-la
năm 1992 lên tới 1.600 tỷ đô-la vào năm 1997. 10 phần trăm trong số đó
được đầy\u tư vào các cổ phiếu trên toàn cầu. Và lần đầu tiên trong lịch sử
nước Mỹ, ta thấy một ông Joe dân thường và một ông Bob triệu phú, cả hai
cùng xem truyền hình CNBC để theo dõi mức cổ phiếu lên xuống. Năm