CHIẾC LEXUS VÀ CÂY Ô LIU - Trang 16

cầu có thể lật ngược các dự phóng trắng đen phân minh (hầu hết là đen tối)
của họ.
Cả Kennedy và Huntington cố gắng dự phóng tương lai mà dựa quá nhiều
vào quá khứ, chỉ một mình quá khứ. Kennedy ghi nhận (rất tài tình) sự sụp
đổ của các đế chế Tây Ban Nha, Pháp và Anh nhưng ông kết luận bằng
cách suy đoán rằng đế chế Mỹ cũng sẽ sụp đổ vì sự bá quyền quá đáng của
nó. Thông điệp ẩn ý của ông cho rằng kết thúc Chiến tranh Lạnh không chỉ
có nghĩa kết thúc Liên Xô mà còn đem lại sự suy vong của Hoa Kỳ. Tôi tin
Kennedy chưa hiểu hết rằng sự suy yếu tương đối của Mỹ trong thập niên
1980 khi ông viết sách là một phần của sự chuẩn bị khi Mỹ tự điều chỉnh
theo hệ thống toàn cầu hóa mới - một quá trình mà hầu hết phần còn lại của
thế giới hiện đang trải qua. Kennedy không nghĩ đến chuyện dưới áp lực
toàn cầuhóa, Mỹ cắt giảm ngân sách quốc phòng, tinh giản bộ máy chính
phủ va chuyển ngày càng nhiều quyền lực cho thị trường tự do và nhờ thế
càng kéo dài vị thế một siêu cường chứ không giảm.
Quan điểm của Huntington rằng khi Chiến tranh Lạnh chấm dứt, không còn
phải đối phó với Liên Xô thì Mỹ đương nhiên quay sang đối phó với người
theo đạo Hindu hay đạo Hồi và họ sẽ đối phó với người Mỹ. Ông ấy hoàn
toàn loại bỏ sự trỗi dậy của một hệ thống quốc tế mới có thể định hình biến
cố theo một cách hoàn toàn khác. Với Huntington, chỉ có chủ nghĩa bộ tộc
tiếp nối Chiến tranh Lạnh chứ không phải xu hướng gì khác.
Cuốn sách rất ấn tượng của Fukuyama chứa đựng những hiểu biết sâu sắc
chính xác về những điểm mới - sự vượt thắng của chủ nghĩa tự do và chủ
nghĩa tư bản kinh tế thị trường là cách hiệu quả nhất để tổ chức xã hội -
nhưng nhan đề sách (Kết cục của lịch sử...) hàm ý sự vượt thắng này rồi sẽ
kết thúc, hàm ý này còn mạnh hơn nội dung sách và khác với những gì tôi
được chứng kiến trên thế giới ngày nay.
Theo một cách nào đó, các cuốn sách này trở nên nổi bật vì chúng đều cố
gắng nắm bắt luồng tư duy về "Điều vĩ đại duy nhất" - phần chủ chốt, động
cơ thiết yếu sẽ thúc đẩy các vấn đề quốc tế trong thế giớ hậu Chiến tranh
Lạnh - dù đó là sự xung đột các nền văn minh, hỗn loạn, sự suy vong của
các đế chế hay sự vượt thắng của chủ nghĩa tự do.