Thomas L. Friedman
Chiếc Lexus và cây Ô liu
Dịch giả: Lê Minh
Chương 7 (tt)
BẦY THÚ SỪNG DÀI
Ngày nay, mặc dù trên báo chí thường chỉ thấy đăng về những con thú sừng
ngắn như George Soros chẳng hạn, những con thú sừng dài ngày càng có
thêm vai trò quan trọng hơn. Bầy thú sừng dài là những công ty xuyên quốc
gia, tham gia vào "đầu tư nước ngoài trực tiếp". - có nghĩa là ngoài việc
mua vào các công trái và trái phiếu ở các nước đang phát triển, chúng rót
tiền trực tiếp vào các nhà máy, cơ sở công nghiệp, hệ thống năng lượng và
một loạt các dự án khác - đầu tư dài hạn, đọng vốn và không thể rút vốn
nhanh chóng được. Trong bày thú sừng dài có các công ty như Ford, Intel,
Enron hay Toyota. Nhờ có toàn cầu hóa, chúng đầu tư ở mức độ cao hơn,
dài hạn hơn và ở nhiều quốc gia hơn bao giờ hết.
Trong thời Chiến tranh Lạnh, khi các quốc gia thường bảo hộ thị trường nội
địa bằng hàng rào thuế quan, các công ty xuyên quốc gia thường chú trọng
đầu tư vào những nơi có thị trường lớn, nhằm vượt thứ hàng rào đó. Nói
các khác, Toyota sẽ sang Hoa Kỳ, xây một nhà máy sản xuất linh kiện, chỉ
bán tại thị trường Hoa Kỳ, như vậy họ tránh hạn ngạch nhập khẩu vào nước
này. Ngược lại hãng Ford, cũng sang Nhật Bản, thực hiện một điều tương
tự. Để vượt những hàng rào bảo hộ, các tập đoàn xuyên quốc gia vào nằm
ngay trong các thị trường lớn, trở thành nhà sản xuất địa phương và cạnh
tranh, bán hàng rẻ hơn và tốt hơn các hãng ở địa phương.
Khi trào lưu dân chủ hóa công nghệ, tài chính và thông tin thổi bay những
bức tường Chiến tranh Lạnh thì bầy thú sừng dài tập trung được sức lực lớn
hơn và mong muốn xây dựng nhà máy nhiều hơn. Ngày mỗi ngày, một thị
trường toàn cầu đơn chiếc và mạng điện toán xuất hiện, trên đó các công ty
xuyên quốc gia có thể sản xuất và bán hàng ở bất cứ đâu. Điều đó mài sắc
thêm sức cạnh tranh và thu nhỏ múc lợi nhuận trong rất nhiều ngành công
nghiệp. Mỗi công ty xuyên quốc gia đều muốn bán hàng trên toàn cầu, bán
thật rộng để bù đắp mức lợi nhuận bình quân trên mỗi sản phẩm ngày càng
