CHIẾC LEXUS VÀ CÂY Ô LIU - Trang 186

nhau. Mua một chiếc máy vi tính thì thật là dễ, đặc biệt khi chỉ có một
thương hiệu. Bất cứ kẻ khờ khạo nào cũng có thể ra chợ Computer City để
kiếm một chiếc. Trong giai đoạn chuyển tiếp từ Chiến Tranh Lạnh sang
toàn cầu hóa, nhiều quốc gia đã làm đúng như vậy, - họ không nghĩ tới việc
liệu họ đã có những hệ điều hành và các phần mềm thích ứng chưa. Những
nước này thường đã khoe: "Hãy nhìn đây, rất dễ, tôi sẽ nối phần cứng đời
mới này vào với Bầy Thú Điện Tử..."
Nhưng sự đời phức tạp hơn nhiều. Việc tuyên bố "thị trường tự do" trong
quốc gia của bạn là điều dễ dàng. Khó khăn hơn chính là việc thiết lập một
công cuộc hành pháp đều tay, thực hiện luật pháp và các nguyên tắc ứng xử
chung trong thương mại, trong đó tòa án có khả năng bảo vệ dân chúng
trước sức tấn công của chủ nghĩa tư bản không bị kiềm chế. Mở một thị
trường chứng khoán là điều dễ dàng.Nhưng điều khó hơn là thiêt lập được
một Ủy ban Giao dịch Chứng khoán (SEC) để kiểm soát hiện tượng giao
dịch tay trong. Cởi trói cho báo chí và công khai hóa thông tin kinh tế là
điều dễ làm. Nhưng rất khó có thể thiết lập và bảo vệ một nền báo chí thực
sự độc lập và tự do, cho phép nó vạch trần tham nhũng trong chính phủ và
những công ty làm ăn lừa đảo.
Quá trình xây dựng các hệ điều hành và phần mềm đang nổi lên như khâu
yếu nhất trong chuỗi mắt xích toàn cầu hóa. Nghĩa là, giờ đây chúng ta hiểu
toàn cầu hóa sẽ dẫn tới việc phát triển thương mại và kinh tế; phát triển
kinh tế dẫn đến thịnh vượng cho mọi người; thịnh vượng cho mọi người sẽ
dẫn tới giải phóng về chính trị; rồi sự giải phóng về chính trị thường dẫn tới
dân chủ hóa. Nhưng để kích hoạt chuỗi phản ứng trên, đất nước của bạn
phải thực hiện những bước cơ bản, cài đặt hệ điều hành và các phần mềm.
Những bước đi như vậy, thường sẽ gặp những trở ngại mang tính văn hóa,
lịch sử và sự phản ứng của các cơ cấu cũ - hoặc do việc thiếu các cơ cấu đó.
Vì thế những bướcđi ban đầu cho thấy khó khăn nhiều hơn là người ta
những tưởng trong giây phút tưng bừng hoan nghênhbức tường Berlin sụp
đổ.
Hãy nghĩ tới Ba Lan và Liên xô. Chúng trỗi dậy sau Chiến tranh Lạnh gần
như cùng một thời điểm. Cả hai đều trải qua những khó khăn kinh tế ban