CHIẾC LEXUS VÀ CÂY Ô LIU - Trang 197

cách xem xét các yếu tố thiết lập nên một xã hội mới. Hồi tưởng lại, sai lầm
lớn nhất mà thế giới gây cho nước Nga, khi nó thế chỗ Liên Xô, là đã cho
rằng việc Nga quá độ sang hệ thống toàn cầu chỉ mang đặc tính "tài chính",
và đã để cho duy nhất IMF đứng ra giúp đỡ - cải tổ chỉ gói trọng trong việc
cho phép thị trường tự do quyết định các mức giá cả của hàng hóa và nhiều
lĩnh vực khác.
Chủ tịch Ngân hàn gThế giới James Wolfensohn đã đề nghị phải điều chỉnh
các phương pháp đánh giá các quốc gia, từ mức chỉ chú trọng vào các
thông số tài chính - GDP, GNPO, thu nhập bình quân đầu người - sang việc
"thiết lập một công thức kế toán mới" đo đếm tiềm lự của một đất nước
thông qua tiềm lực và khả năng của xã hội trong đất nước đó. Các nước cần
được xếp hạng thông qua các tiêu chuẩn chất lượng quản lý, hệ thống tư
pháp, thủ tục giải quyết khiếu kiện, mạng lưới phúc lợi xã hội, pháp quyền
và các hệ thống quản lý kinh tế.
Cái gọi là những cuộc cải cách "thế hệ thứ hai" để hình thành một xã hội
mới, đòi hỏi mức độ kiên nhẫn và tính cần cù cao. "Thời trước", một viên
chức Ngân hàng Thế giới nói với tôi, "bạn đến một đất nước đang phát
triển, vào gặp Thống đốc Ngân hàng trung ương của họ và đưa ra một lời
khuyên đơn giản: "đừng có in nhiều tiền đến thế". Sau đó sang gặp Bộ
trưởng Tài chính và nói, "đừng có gây thâm hụt ngân sách đến thế, để ngân
hàng có thể ngưng in ấn tiền mặt". Nói cách khác, bạn chỉ cần đến gặp hai
người, đưa ra hai lời khuyên. Ngày nay, chúng tôi hiểu là cần phải làm hơn
như vậy." Để thực hiện những cải tổ thế hệ hai - đưa một đất nước từ chỗ là
một thị trường mới sang thành một xã hội mới - bạn cần sự đóng góp của
nhiều nhân tố, và cần sự đồng thuận rộng rãi hơn nhiều về mặt chính trị.
Nhìn nước Mỹ, người ta nhận xét rằng đó là một cỗ maý do các thiên tài
thiết kế để thậm chí những ngu ngốc cũng có thể điều hành. Điều ngày nay
các nước đang phát triển cần Mỹ giúp đỡ không phải là viện trợ. Mà là kiến
thức, để hiểu về nguồn gốc thực sự của sự thịnh vượng của Mỹ; sự kết hợp
giữa một hệ điều hành đúng đắn - các thị trường tự do - cộng với các loại
phần mềm thích hợp, cơ cấu và sự đồng thuận chính trị đặng có thể bảo vệ
tài sản và sáng tạo, đảm bảo một sân chơi công bằng trong đó những kẻ làm