CHIẾC LEXUS VÀ CÂY Ô LIU - Trang 300

truyền từ Albania nên đã chiếu mãi tấm bản đồ biển Adriatic, ngoài khơi
Albania. Trên tấm bản đồ có những chiếc tàu chiến nhỏ, đại diện cho tàu
của Hoa Kỳ, châu Âu và các nước khác đang đến để di tản kiều bào của họ
từ Albania. Khi nhìn tấm bản đồ, tôi nghĩ, nếu đó là thời Chiến tranh Lạnh
thì có lẽ đó sẽ là những tàu chiến của Mỹ hoặc của Liên Xô đang tranh
giành để vào chiếm đóng, lấp đầy khoảng trống chính trị ở Albania. Bên
nào sẽ vào được Albania nhanh hơn, tận dụng đất nước này như một con tốt
Albania trên bàn cờ, dí sang tấn công bên kia. Tóm lại hai siêu cường đó sẽ
cạnh tranh xem bên nào vào Albania trước, nhanh nhất và sâu nhất. Nhưng
đó không phải là điều xảy ra ngày hôm đó trên bản đồ của CNN. Ngày nay
là toàn cầu hóa, và những nước có tàu chiến ở đó đang tranh giành để di tản
kiều dân của họ khỏi Albania trước tiên, nhanh nhất và đi xa nhất. Nước
nào đưa kiều dân khỏi Albania nhanh nhất sẽ là người thắng cuộc, và thua
cuộc chính là nước nào bị phải ở lại, bị ràng buộc trách nhiệm ở Albania -
lúc đó thua cuộc hính là nước Ý.
Chúng ta hiểu được gì từ điều này? Điều này cho chúng ta biết rằng hệ
thống Chiến tranh Lạnh có hai đặc điểm căn bản mang hình tượng một ván
cờ và một tập séc. Chiến tranh Lạnh do hai siêu cường - Liên Xô và Mỹ -
điều hành. Họ cạnh tranh trên toàn cầu để dành cho được những lợi thế
chiến lược, nguồn tài nguyên và vinh quang - chiến thắng của bên này
chính là tổn thất của bên kia, và bất cứ vùng nào trên thế giới cũng là
những miếng mồi cho cả hai bên. Michael Mandelbaum nhận xét: "Trong
Chiến tranh Lạnh, thế giới như một cuộc cờ. Mỗi nước đi của Liên Xô sẽ
tác động tới chúng ta và ngược lại mỗi nước đi của chúng ta sẽ có tác động
đến họ. Chúng ta là quân trắng, Liên Xô là quân đen. Nếu họ đi vào ô trắng
thì ta đi vào ô đen. Nếu họ dịch chuyển những tốt đen ở Albania thì ta sẽ di
chuyển những tốt trắng. Mỗi con tốt đều quan trọng vì chúng góp phần bảo
vệ vua. Vậy thì nếu họ chiếm được một nơi, biến thành tốt đen thì sẽ có lợi
thế để tấn công vua của chúng ta. Chính vì thế mỗi bên đều ra sức bảo vệ
các con tốt của họ. Bảo vệ tốt tức là bảo vệ vua vậy. Chính vì thế chúng ta
đã phải can thiệp vào những nơi không có tầm quan trọng nội tại như Việt
Nam, Angola hay El Salvador."