CHIẾC LEXUS VÀ CÂY Ô LIU - Trang 33

những yếu tố định hình thế giới và chiến lược trong thời Chiến tranh Lạnh
chẳng qua là những phản ứng tại chỗ đối với những diễn biến cùng các
hiểm họa mới xuất hiện. Rồi dần dần các nhà hoạch định chiến lược bắt đầu
xây dựng những định chế mới, các quan niệm và lối ứng xử mới mà sau
này được biết đến dưới cái tên gọi hệ thống Chiến tranh Lạnh.
Đối với toàn cầu hóa thì sự thể cũng diễn ra không khác mấy, ngoại trừ
chuyện chúng ta có thể mất nhiều thời gian hơn để hiểu về nó, vì để hiểu hệ
thống không thôi cũng cần phải đài tạo lại; vả lại khác với Chiến tranh
Lạnh, nơi mọi thứ được định hình xung quanh các siêu cường, toàn cầu hóa
được xây dựng với sự tham gia của các Siêu Thị và các cá nhân có quyền
lực lớn. Tôi xin nói cách chúng ta hiểu về toàn cầu hóa vào năm 2000 cũng
giống như cách chúng ta hiểu về Chiến tranh Lạnh vào năm 1946 - năm đó
Winston Churchill cảnh báo "Bức Màn Sắt" ngăn cách khu vực ảnh hưởng
của Liên Xô khỏi Tây Âu sắp được dựng lên. Ba mươi năm sau ngày
Churchill đọc bài diễn văn này chúng ta cũng chưa hiểu được hệ thống
Chiến tranh Lạnh rồi sẽ ra sao! Cũng vào lúc đó nhà sách Routledge xuất
bản một tập tiểu luận của các nhà nghiên cứu về Liên Xô với chủ đề Nền
kinh tế Xô Viết đến năm 2000. Tập sách ấy bán rất chạy. Nhưng không một
tác giả nào lúc đó có thể dự đoán rằng vào năm 2000, sẽ không còn nền
kinh tế Xô Viết.
Để chứng minh cho luận điểm rằng rất ít người hiểu đích xác về hoạt động
của hệ thống toàn cầu hóa, xin dẫn ra đây một bằng chứng lý thú. Hai nhà
kinh tế làm tư vấn cho Quỹ Long-Term Capital Management, là Robert C.
Merton và Myron S. Scholes, cả hai cùng nhận một giải Nobel Kinh tế năm
1997, khoảng một năm trước khi Quỹ này hiểu sai về bản chất của rủi ro
trong thị trường toàn cầu đan xen ngày nay, rốt cuộc dẫn đến sự thua lỗ lớn
nhất trong lịch sử các loại quỹ đầu tư. Nhưng hai kinh tế gia của Quỹ này
được giải Nobel do công lao gì? Chính là do các nghiên cứu của họ về cách
sử dụng các loại công cụ tài chính phức tạp, gọi là phái sinh, phục vụ các
nhà đầu tư toàn cầu loại bỏ các rủi ro về tài chính! Năm 1997, họ được trao
giải thưởng Nobel do có công giúp quản lý rủi ro. Năm 1998, họ trở thành