CHIẾC LEXUS VÀ CÂY Ô LIU - Trang 387

thức hệ gì thay cho khái niệm tư bản thị trường tự do. Như nói trước đây,
trong thời toàn cầu hóa đợt một khi đương đầu với sự tiến hóa tư bản theo
lối phá cũ xây mới, những lực lượng phản ứng đã cho ra đời một loạt các ý
thức hệ - cộng sản chủ nghĩa, xã hội chủ nghĩa, phát xít chủ nghĩa - những
quan điểm hứa hẹn sẽ bẻ được nọc độc của chủ nghĩa tư bản, đặc biệt trong
vấn đề cứu giúp người lao động. Giờ đây, khi những ý thức hệ đó không
còn được tín nhiệm, tôi không nghĩ rằng sẽ có một hệ ý thức mới nhất quán
để chống lại toàn cầu hóa - vì tôi không tin rằng sẽ có một chương trình hay
tư tưởng mới nào vừa có thể xoá bỏ được sự tàn nhẫn và sức công phá tư
bản, vừa có thể cho phép nâng cao mức sống của nhân loại.
Một lý do khác, khiến sự phản ứng nhằm vào toàn cầu hóa khó có thể hình
thành một hệ tư tưởng thay thế, đó là bản thân sự phản ứng đó chỉ quy tụ
được các nhóm rời rạc - bằng chứng cho thấy sự liên minh giữa các nghiệp
đoàn bảo hộ công nhân, các nhà môi trường, các người chống đối loại nhà
xưởng bóc lột công nhân, các nhà bảo tồn rùa, bảo tồn cá heo, chống cải
biến gen và cả một nhóm mang tên "Tín hiệu từ hành tinh khác," tất cả đã
tụ tập hồi tháng 12 năm 1999 để chống toàn cầu hóa tại cuộc họp thượng
đỉnh của WTO tại Seattle. Những nhóm người rời rạc đó gắn bó với nhau
bằng một sự hiểu biết rằng thế giới đang bị các tập đoàn công ty thống trị,
họ lo lắng cho một thế giới bất công - bất bình đẳng, gây hại cho lợi ích
nhân loại, đặc biệt là lợi ích của các con rùa. Nhưng khi bị chất vấn là làm
thế nào để định nghĩa lợi ích của loài người và làm thế nào để bảo vệ được
lợi ích đó, thì những nhóm người chống đối không đưa ra được câu trả lời
nhất quán. mỗi nhóm một vẻ quan điểm, đa dạng như những trang phục của
chính họ vậy. những công nhân ngành xe hơi, luyện thép và những ngư dân
đang đòi cho sự bảo hộ mâu dịch ở Seattle, thực ra không đoái hoài gì đến
việc Hoa Kỳ có cho phép nhập loại cá ngừ đánh bắt bằng lưới lẫn với rùa
biển hay không. Tôi thực không muốn mình trở thành thân phận con rùa bị
mắc trong lưới đánh cá ngừ được kéo về cảng Seattle. Những lẫn lộn trong
cái liên minh đó khiến cho việc lượng đoán sức mạnh của sự phản ứng đối
với toàn cầu hóa trở nên khó khăn hơn, vì trong khi cùng nhất trí là toàn
cầu hóa gây đau thương cho họ, thì cho đến nay, những người chống đối