CHIẾC LEXUS VÀ CÂY Ô LIU - Trang 77

bạn sẽ được các khách hàng vay tiền mua nhà trang trải hàng tháng. Chứng
khoán hóa trên thực tế đã giúp cho rất nhiều công ty và cá nhân tiếp cận
được mức tài chính cho phép họ đầu tư hay làm ăn.
Tuy nhiên thập niên 1980 mới là lúc dân chủ hóa tài chính bùng nổ. Người
đạp đổ rào cản cuối cùng chính là ông vua trái phiếu Michael Milken, một
con người thông minh, lanh lợi và cũng hư hỏng nặng nề. Milken, tốt
nghiệp Trường Thương mại và Tài chính Wharton, Đại học Pennsylvania,
lúc đầu làm việc cho hãng môi giới chứng khoán Drexel ở Philadelphia
năm 1970. Thời gian đó không thấy các ngân hàng hay định chế tài chính
nào đếm xỉa tới việc mua các "trái phiếu rẻ mạt", do các công ty hết thời
làm ăn hoặc các thương vụ thiếu kinh nghiệm bỡ ngỡ bước vào đời phát
hành. Milken cho rằng các ngân hàng lớn như vậy thật là ngu. Anh ta thực
hiện một số tính toán riêng: tham khảo một số nghiên cứu không mấy nổi
tiếng về chủ đề trái phiếu rẻ mạt và kết luận như sau: Những công ty không
được xếp hạng "đáng đầu tư", nếu vay được tiền thì thường phải chịu mức
lãi từ 3-10 phần trăm cao hơn mức thông lệ.
Nhưng trên thực tế, nếu so sánh với các công ty làm ăn ổn định (được xếp
hạng - blue chip) mà trái phiếu ít sinh lời thì tỷ lệ phá sản của các công ty
tầm tầm này chỉ cao hơn chút ít. Chính vì thế, cái gọi là trái phiếu rẻ mạt
tạo một khả năng kiếm tiền cao trong khi mức rủi ro cũng không mấy cao
hơn. Và nếu bạn dồn nhiều loại trái phiếu tầm tầm này vào cùng một quỹ
đầy tư, thì dù một vài trong số chúng có đổ bể, không thanh toán được, thì
phần còn lại vẫn sẽ sinh lãi cho bạn ở mức 3-4 phần trăm cao hơn lãi suất
của trái phiếu các công ty được xếp hạng, và hầu như mức rủi ro không
tăng. Tạp chí Business Week số tháng 3 năm 1995 cho biết: Milken được
trang bị bằng vốn hiểu biết nói trên, "thực hiện một sứ mệnh khó khăn, đó
là thuyết phục cho được thế giới toàn những kẻ hoài nghi rằng anh ta tìm ra
được một phương pháp đầu tư mới ngon ăn".
Do việc các nhà băng và các công ty đầu tư truyền thống có thái độ hoài
nghi và tiếp tục lảng tránh thương vụ mới này, Milken nhanh chóng chuyển
từ việc kinh doanh duy nhất trái phiếu các công ty bị tụt hạng, sang cuộc
bao mua trái phiếu của hàng loạt các công ty thuộc loại "có vết" - công ty