CHIẾC LEXUS VÀ CÂY Ô LIU - Trang 78

có độ rủi ro cao, công ty bị khánh tận, công ty mới nhập cuộc, những doanh
nhân và các hãng mới thành lập hiện chưa vay được tiền từ các ngân hàng
lớn, và thậm chí các công ty tài chính "cướp biển" muốn sáp nhập công ty
khác nhưng lại không có tiềm lực tài chính. Khi mua xong, Milken bán
những trái phiếu của các công ty đó cho các quỹ đầu tư, quỹ hưu bổng và
cá nhân các nhà đầu tư. Những người này nhận ra rằng Milken đã có quyết
định đúng đắn khi làm như vậy - mức thu nhập cao hơn trong khi rủi ro
không mấy cao hơn. Điều đó giúp cho bạn, cùng tôi và cùng người cô của
bạn mua trái phiếu, đầu tư, và tài trợ được các thương vụ mới mẻ, nhiều
bên cùng có lợi.
Rất nhiều những thương vụ kiểu đó đã tạo nên những chấn động đối với
các công ty và công nhân của họ. Tuy nhiên, không bao lâu sau đó, linh
cảm của Milken được nhân đại trà. Một làn sóng trái phiếu rẻ mạt xuất
hiện, trở thành ngành công nghiệp bán trái phiếu có mức lãi cao, động viên
được tiền nhàn rỗi trong dân chúng.
Một chu trình dân chủ hóa tài chính quốc tế tương tự cũng xuất hiện trong
giai đoạn này. Qua nhiều thập niên các nhà băng lớn chuyển những khoản
tiền khổng lồ cho các chính phủ và tập đoàn ngoại quốc vay mà chỉ ghi giá
trị các khoản vay trên sổ sách ở mức gốc. Có nghĩa là nếu nhà băng của bạn
cho một nước hay một công ty vay 10 triệu đô la, thì trên sổ sách chỉ ghi lại
khoản tiền vay phải trả là 10 triệu đô la, chứ không có gì xác nhận là đất
nước đó hay công ty đó có tài sản gì giá trị 10 triệu đô-la để cho bạn xiết
nợ, nếu họ không thanh toán đầy đủ. Trong trường hợp nhà băng cho vay
trực tiếp và chỉ ghi lại khoản nợ, thì một đất nước-con nợ như Mexico
chẳng hạn gặp khó khăn tài chính, như thời năm 1982, do họ vay tiền nước
ngoài để tăng tiêu dùng trong nước cho dân chúng thì nhà băng sẽ chịu
nhiều bất trắc. Tổng thống Mexico có thể đã bay sang New York, quy tụ
hơn 20 ngân hàng lớn đã cho đất nước của ông vay tiền và tuyên bố như
sau: "Thưa các quý vị, chúng tôi đã bị khánh tận. Và quý vị có biết câu
ngạn ngữ này không: nếu một người vay của bạn 1.000 đô-la thì đó là vấn
đề của anh ta. Nhưng nếu một người vay bạn 10 triệu đô-la, thì đó là vấn
nạn của bạn. Vâng, chúng tôi chính là vấn nạn của quý vị. Chúng tôi không