CHIẾC LEXUS VÀ CÂY Ô LIU - Trang 80

các khoản nợ quốc tế được "chứng khoán hóa", tựa như trường hợp các
công ty và mối lái của Milken. Khi châu Mỹ La tinh lâm vào một cuộc
khủng hoảng nợ nần nữa hồi cuối thập niên 1980, Bộ trưởng Tài chính Mỹ
lúc đó là Nicholas Brady đã ứng dụng công thức Milken. Năm 1989, những
khoản nợ của Mỹ La tinh được chuyển đổi thành các trái phiếu được chính
phủ Mỹ đảm bảo. Những trái phiếu đó sau đó được các nhà băng giữ lại
làm tài sản, hay bán ra cho công chúng, cho các quỹ hỗ tương và các quỹ
hưu bổng với mức lãi suất sao hơn thông lệ. Như vậy, bỗng nhiên, tôi, bạn
và bà cô được mua một phần nợ của Mexico, Brazil hay của Argentina -
hoặc trực tiếp hoặc gián tiếp thông qua các quỹ hưu bổng. Những trái phiếu
như vậy được mua bán hàng ngày, với giá trị lên hay xuống, tùy thuộc vào
mức lên xuống trong kinh tế mỗi nước. Tiền không còn đóng băng trên sổ
sách như trước. Joel Korn, người đứng đầu chi nhánh Bank of America tại
Brazil nhận xét: "Những gì Brady làm thực sự là một cuộc cách mạng. Thời
trước ông ta, Bộ Tài chính Hoa Kỳ chỉ có gây sức ép, buộc các ngân hàng
và Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) đổ tiền tới tấp vào các nước Mỹ La tinh.
Điều này Brady đã làm là đưa ra một giải pháp dựa vào thị trường. Các
ngân hàng được chính phủ Mỹ bảo đảm để tiếp tục gia hạn tín dụng cho các
nước Mỹ La tinh, với điều kiện những nước này phải cải tổ kinh tế. Sau khi
gia hạn tín dụng, thay vì ôm trọn các khoản nợ trong sổ sách của họ, các
nhà băng phân phối chúng lại thành các khoản trái phiếu được chính phủ
bảo đảm và bán ra cho dân chúng. Như vậy sân đã được mở rộng cho hàng
ngàn tay chơi non trẻ mới mẻ. Đối với con nợ, thay vì phải đối phó với một
ủy ban của nhóm 20 ngân hàng lớn nọ, họ phải chịu trách nhiệm trước hàng
ngàn các nhà đầu tư tư nhân và các quỹ đầu tư. Điều này đã mở rộng được
thị trường, khiến cho nó uyển chuyển hơn và đồng thời tăng thêm vô khối
sức ép lên các quốc gia mang công nợ. Dân chúng mua và bán trái phiếu
hàng ngày, tùy thuộc vào mức giá trị của chúng lên xuống. Và cũng hàng
ngày, người ta xếp hạng các loại chứng khoán đó. Và những người mua,
bán và xếp hạng chứng khoán là những người nước ngoài, nằm ngoài vòng
ảnh hưởng của Brazil, Mexico và Argentina". Những người sở hữu trái
phiếu không như những nhà băng. Họ không việc gì phải tiếp tục chu cấp