Ông cho rằng điều này không liên quan gì đến thành phần và tính chất hóa
học vốn giống hệt nhau của hai loại axit tactric này. Chỉ khi soi các tinh thể
dưới kính lúp, ông mới nhận thấy sự khác biệt. Các tinh thể axit tactric tự
nhiên từ nấm men đều thuận trái, giống như những nắm tay trái nhỏ bị đứt
lìa vậy. Axit tactric nhân tạo trong công nghiệp thuận cả trái và phải. Bị hiện
tượng này hấp dẫn, Pasteur bắt đầu việc tẻ nhạt ngoài sức tưởng tượng là
dùng nhíp gắp riêng các tinh thể thuận trái và thuận phải nhỏ như hạt muối
ra khỏi nhau. Sau đó, ông hòa tan từng loại vào nước và thử với nhiều chùm
sáng. Đúng như ông nghi ngờ, tinh thể axit tactric sinh ra từ nấm men khiến
ánh sáng phân cực chiếu vào quay theo chiều kim đồng hồ, còn tinh thể
thuận phải khiến ánh sáng phân cực quay theo chiều ngược lại (độ lớn của
các góc này đều bằng nhau).
Pasteur đề cập đến những kết quả này với người thầy Jean Baptiste Biot,
người mà trước đó đã phát hiện ra một số hợp chất có thể làm quay ánh
sáng. Biot yêu cầu Pasteur làm lại thí nghiệm này và đã vỡ òa trước sự tráng
lệ của nó. Pasteur đã chỉ ra rằng hai loại axit tactric này giống hệt nhau về
bản chất, nhưng có tính thuận khác nhau. Quan trọng hơn, Pasteur sau đó đã
mở rộng ý tưởng này và cho thấy tự nhiên có sự thiên vị mạnh mẽ với các
phân tử chỉ thuận một bên, hay còn gọi là “thủ tính” (chirality).*
Sau này Pasteur thừa nhận rằng ông đã gặp may với công trình tuyệt vời
này; vì không như hầu hết phân tử, thủ tính của axit tactric rất dễ phát hiện.
Và dù không ai lường trước được mối liên hệ giữa thủ tính và ánh sáng phân
cực, Pasteur đã có người thầy Biot hướng dẫn trong các thí nghiệm quang
học cần thiết. Trùng hợp là ngay cả thời tiết cũng ủng hộ ông. Khi chuẩn bị
axit tactric nhân tạo, Pasteur đã làm mát nó trên bệ cửa sổ. Loại axit này chỉ
phân tách thành các tinh thể thuận trái và thuận phải ở dưới 26°C, và ông sẽ
không bao giờ phát hiện ra thủ tính nếu trời ấm hơn. Tuy nhiên, Pasteur biết
rằng may mắn chỉ là một phần trong thành công của mình. Như chính ông
từng nói: “Cơ hội chỉ đến với trí tuệ chuyên cần.”
