vi và cách hình thành liên kết của chúng trong nguyên tử hơn Lewis. Nghiên
cứu về electron của ông thể hiện đặc biệt rõ trong axit và bazơ, nên ông hẳn
sẽ trân trọng tuyên bố có phần vô lý của người trợ lý. Cá nhân hơn, câu chốt
này có lẽ đã nhắc nhở Lewis rằng vinh quang khoa học phù du đến mức nào.
Lewis là người nay đây mai đó. Ông lớn lên ở Nebraska, học đại học và sau
đại học ở Massachusetts vào khoảng đầu năm 1900 rồi nghiên cứu tại Đức
trong nhóm của nhà hóa học Walther Nernst. Thời gian làm việc dưới quyền
Nernst thực sự quá tệ hại – cả về mặt khách quan và chủ quan – nên chỉ sau
vài tháng Lewis đã quay lại Massachusetts giảng dạy. Vì cũng không hài
lòng với công việc này, nên ông lại sang Philippines (bấy giờ vừa mới trở
thành thuộc địa của Mỹ) để làm việc cho chính phủ Mỹ. Lewis chỉ mang
theo người một cuốn sách duy nhất là Theoretical Chemistry (Hóa học Lý
thuyết) của Nernst, chuyên tâm đào xới suốt nhiều năm rồi viết một loạt bài
báo về mọi lỗi vặt vãnh trong đó.*
Cuối cùng, Lewis nhớ nhà và quay về Đại học California ở Berkeley. Trong
hơn bốn mươi năm ở đó, ông đã xây dựng Trường hóa học Berkeley thành
nơi hàng đầu thế giới. Tưởng như đây đã là kết thúc có hậu cho Lewis,
nhưng không. Đặc biệt nhất, Lewis có lẽ là nhà khoa học giỏi nhất chưa
từng nhận được giải Nobel và bản thân ông biết rõ điều đó. Chưa có ai từng
nhận được nhiều đề cử hơn ông, nhưng tham vọng lộ liễu và hàng loạt tranh
chấp của Lewis trên toàn thế giới đã khiến ông không có đủ phiếu bầu.
Lewis sớm từ chức (hoặc bị buộc phải làm vậy) khỏi các vị trí uy tín để phản
đối và trở thành một ẩn sĩ cay đắng.
Ngoài lý do cá nhân, Lewis không đoạt được giải Nobel là vì các lĩnh vực
nghiên cứu của ông chỉ rộng nhưng chưa đủ sâu. Ông chưa từng phát hiện ra
điều gì đáng kinh ngạc đến mức bạn có thể chỉ vào và thốt lên “Ồ!”. Ông
dành cả đời để tinh chỉnh cách thức các electron trong nguyên tử hoạt động
tại nhiều cấu hình, đặc biệt là ở các phân tử axit và bazơ. Về cơ bản, bất cứ
khi nào các nguyên tử trao đổi electron để phá vỡ hoặc hình thành liên kết
mới, các nhà hóa học nói rằng chúng đã “phản ứng”. Các phản ứng axit-
