nghiến” xong cái chai. Để trả lời câu hỏi của Lewis trong câu chuyện vui kể
trên, axit này được đựng trong thùng chứa đặc biệt tráng teflon.
Nhưng thành thật mà nói, gọi hỗn hợp trên là axit mạnh nhất thế giới thì có
phần gian dối. Bản thân SbF5 (một chất nhận electron) và HF (một chất tặng
proton) đều đã là axit. Hơn thế nữa, hai axit trên chỉ có thể tạo thành siêu
axit sau khi bạn trộn chúng vào nhau để tăng cường độ mạnh. Chúng chỉ
mạnh nhất trong những điều kiện cố định. Thực tế, axit đơn mạnh nhất vẫn
là cacboran chứa bo (HCB
11
Cl
11
). Đây là axit thú vị nhất: nó là axit mạnh
nhất và cũng yếu nhất thế giới. Để lý giải điều này, bạn hãy nhớ rằng các
axit đều có phần mang điện dương và phần mang điện âm. Trong trường hợp
cacboran là H+ và một cấu trúc lồng phức tạp tạo bởi các nguyên tố còn lại
(CB
11
Cl
11
). Với hầu hết axit, phần mang điện âm mới ăn mòn, ăn da và thẩm
thấu qua da. Nhưng cấu trúc lồng bo lại là một trong những cấu hình phân tử
bền nhất từng được phát minh. Các nguyên tử bo chia sẻ electron hào phóng
đến mức nó thực sự đạt được cấu hình của heli và không cần cướp electron
từ nguyên tử khác nữa (vốn là nguyên nhân gây ăn mòn thường gặp của
axit).
Vậy ngoài hòa tan thủy tinh hay ăn mòn két sắt thì cacboran có ứng dụng gì?
Hai trong số đó là tăng chỉ số octan trong xăng và giúp tiêu hóa vitamin.
Một ứng dụng quan trọng hơn của cacboran là làm “nôi” hóa chất. Nhiều
phản ứng hóa học liên quan đến proton xảy ra không hoàn toàn và đảo chiều
nhanh chóng. Chúng đòi hỏi nhiều bước, và các proton được hấp thụ và tách
ra trong một phần triệu tỷ giây – quá nhanh để các nhà khoa học biết được
chuyện gì đã thực sự xảy ra. Vì cacboran rất bền và trơ về mặt hóa học nên
sẽ làm dung dịch tràn ngập proton, rồi đóng băng các phân tử tại các điểm
trung gian quan trọng. Cacboran giữ các phân tử trung gian được an toàn
trên một chiếc gối mềm. Ngược lại, các siêu axit antimon tạo ra những cái
nôi tệ hại, bởi chúng phá hủy các phân tử mà giới khoa học muốn xem xét
nhất. Lewis hẳn sẽ rất thích thú nếu thấy được điều này cùng các ứng dụng
khác trong công trình về electron và axit của mình, và những năm tháng đen
