Chương 5
Các nguyên tố trong chiến loạn
Như các điều thiết yếu khác của xã hội hiện đại – nền dân chủ, triết học,
kịch nghệ – chúng ta có thể theo dấu các nguyên tố hóa học để trở về thời
Hy Lạp cổ đại. Trong cuộc vây hãm Athens vào những năm 400 TCN, thành
bang Sparta quyết buộc đối thủ cứng đầu cứng cổ phải khuất phục bằng vũ
khí hóa học tiên tiến nhất thời đó: khói độc. Quân lính Sparta mím chặt môi,
rón rén tiến đến Athens với những bó gỗ độc, hắc ín và lưu huỳnh nồng nặc.
Họ đốt chúng và mai phục sẵn bên ngoài tường thành, đợi những người
Athens ho sặc sụa lao ra, để lại thành không nhà trống. Tuy sáng tạo không
kém gì con ngựa thành Troy nhưng chiến thuật này đã thất bại. Khói bốc lên
khắp Athens nhưng thành bang này vẫn trụ vững và giành chiến thắng.*
Thất bại này minh chứng một điều. Chiến tranh hóa học cho dù có tiến triển
trong suốt 2.400 năm sau đó thì cũng rất nhạt nhòa khi so với cách đổ dầu
sôi vào kẻ địch. Cho đến Thế Chiến I, giá trị chiến lược của các chất khí là
rất ít. Không phải các nước không nhận ra mối đe dọa này. Tất cả các quốc
gia có nền khoa học tiên tiến đều đã ký vào Công ước Hague 1899 cấm sử
dụng vũ khí hóa học trong chiến tranh, trừ một nước. Mỹ từ chối tham gia vì
cho rằng: cấm các loại khí (mà tác dụng lúc đó chỉ mạnh cỡ bình xịt hơi cay)
nhưng vẫn vui mừng khi hạ gục lính địch trẻ tuổi bằng súng máy, đánh chìm
tàu chiến bằng ngư lôi và bỏ mặc thủy thủ chết đuối trong biển đêm là đạo
đức giả. Các quốc gia khác chế giễu sự hoài nghi của Mỹ, công khai ký
Công ước Hague và đã lập tức nuốt lời.
Trước đó, nghiên cứu bí mật về các tác nhân hóa học chủ yếu tập trung vào
brom nhằm tạo ra một loại lựu đạn mạnh. Giống các halogen khác, brom có
