Người xưa nói “con biết chững thì mong con biết đứng, con biết đứng rồi thì
mong con biết đi” để nói lên tấm lòng người làm cha mẹ lúc nào cũng mong
mỏi con sẽ trưởng thành, có thể tự đi được trên chính đôi chân của mình. Nếu
nói ra thì thấy một trong những nhiệm vụ to lớn của cha mẹ là nuôi dưỡng
tinh thần tự lập cho con. Nền móng của tinh thần tự lập này cũng được xây
dựng ở giai đoạn thơ ấu. Khi con chập chững được rồi thì cha mẹ tập để con
đi được dài hơn, thả tay ra xa dần từng chút một và ngồi chờ đợi con bước
đến. Cứ như thế con sẽ dần dần chững được, đứng được, rồi đi được. Cả trí
tuệ và tinh thần muốn phát triển hơn cũng đều phải đòi hỏi sự luyện tập như
vậy. Thế nhưng, các ông bố bà mẹ ngày nay lúc nào cũng cho rằng con chưa
biết gì, sợ hãi sự rèn luyện như trên, khiến cho mầm tự lập của con vừa mới
nhú đã bị ngắt bỏ ngay. Ở phần trước tôi đã nói rồi, việc bao bọc quá mức
cũng vậy mà quan niệm “nó vẫn còn bé” cũng vậy, sẽ gây hại rất nhiều cho sự
phát triển của trẻ. Tôi đành phải nói đi nói lại ba, bốn lần là, tinh thần tự lập
cũng giống như cái khác, chỉ cần cho nó thành hình trong thời kỳ thơ ấu còn
đang dễ dàng tiếp nhận được mọi kích thích, thì sau này kể cả bạn không làm
gì nữa, con cũng sẽ trưởng thành và “tự đi” được trên đôi chân của mình. Còn
nếu để cho nền móng ban đầu này bị đông cứng rồi mới đem gieo hạt giống tự
lập, thì cái cây tự lập đó sau này không thể nào phát triển thẳng thắn, bình
thường được. Thế nhưng theo tôi thấy, về mặt trí tuệ, có không ít bà mẹ lại
đang dạy con theo cách ngược lại “biết đi rồi thì bắt đứng, biết đứng rồi thì
bảo bò”. Sự kéo dài của việc này đó là hiện tượng nhiều bà mẹ lúc nào cũng
dính chặt không tách rời con. Theo con đến cả trong lễ nhập học đại học hay
lễ vào công ty của con. Về điểm này theo tôi cần làm giống như trong bài hát
“Xin chào bé”(*), cha mẹ hãy xem con như một người bạn và nhận thức hơn
nữa sự tồn tại mang tính cá thể độc lập của con.
(*) Một bài hát dành cho thiếu nhi, nói về tình yêu của cha mẹ dành cho con
và những kỳ vọng vào sự trưởng thành của con.
Hiện nay, đang tồn tại tình trạng “từ chối đến trường”. Có nhiều nguyên nhân
nhưng một trong số đó là vì có nhiều bà mẹ bị chứng thần kinh sợ con đi học
thì mình bị bỏ lại một mình cho nên không muốn cho con đi học. Không thể
không ngạc nhiên khi biết nguyên nhân của việc “từ chối đến trường” do trẻ
ghét đến trường thì ít mà do người mẹ sợ không muốn xa con thì nhiều. Như
vậy, để dứt khoát được sự nuông chiều quá của cha mẹ với con cái, cho con
được tự đi trên đôi chân mình thì dường như cũng đòi hỏi cả sự tự lập ở cha
mẹ nữa. Tinh thần tự lập của trẻ còn phụ thuộc vào việc cha mẹ có dám thả
tay ra cho con được “tự đi” trong thời thơ ấu hay không.
14. Bé vẫn hiểu lời người lớn nói dù chưa biết nói
Con người khi mới sinh ra cho đến 3 tuổi có chỉ số trí tuệ còn thấp hơn cả loài
vượn. Tuy nhiên, sau đó một thời gian ngắn chỉ số trí tuệ đã vượt xa chỉ số
