của loài vượn với tốc độ đáng kinh ngạc. Chìa khóa của điều này nằm ở “hội
thoại”. Loài vượn cũng có tối thiểu hai mươi mấy loại ngôn ngữ để nói
chuyện. Tuy nhiên, con người với số lượng từ vựng khổng lồ mà loài vượn
không thể so sánh được, trong một thời gian ngắn được kích thích, được lưu
giữ vào trong não bộ đã nâng cao chỉ số trí tuệ cho mình. Không cần so với
loài vượn, ta thấy các dân tộc sơ khai hay sống cuộc sống nguyên thủy cũng
có số lượng hội thoại ít hơn nhiều so với người văn minh. Vai trò to lớn không
thể đo đếm được của hội thoại đối với sự phát triển trí não của em bé đã được
nhiều người thừa nhận. Nói “hội thoại” chắc hẳn mọi người đều nghĩ đến việc
nắm bắt từ ngữ qua lại giữa hai bên. Nếu vậy thì hội thoại ở trẻ con ít ra phải
chờ đến khi em bé bập bẹ được đôi ba từ mới có. Tuy nhiên, điều này hoàn
toàn ngược lại. Nhiều học giả đã chứng minh việc cha mẹ nói chuyện với con
ngay từ trước khi con nói được rất quan trọng. Về việc này, tôi nhấn mạnh lại,
dù trẻ chưa nói được nhưng vẫn có thể hiểu, thậm chí hiểu tương đối đầy đủ
những việc mà người lớn nói. Kể cả khi bé im lặng bú, khi đang mải mê với
trò chơi của mình, cũng không có nghĩa là bé không nghe thấy gì, mà thực ra
là đang ghi vào bộ não cuộc trò chuyện của người lớn với một sức cảm thụ
đáng kinh ngạc đấy.
Trên tạp chí của Thụy Sĩ có đăng một số tư vấn hợp lý về điểm này, tôi xin
giới thiệu một phần sau đây.
● Đừng dễ dàng suy đoán rằng trẻ con thì không hiểu gì. Với khả năng ghi
nhớ kinh ngạc của mình, rồi một lúc nào đó trẻ sẽ hiểu hết lời mà chúng ta
nói.
● Đừng lạm dụng những từ thiếu văn hóa, từ lóng vì nó sẽ làm cùn đi cảm
nhận của trẻ tới những giá trị chuẩn xác của chữ quốc ngữ.
● Đừng bao giờ phê phán ai quá gay gắt. Đặc biệt là những người mà trẻ cần
phải tôn trọng. Nghiêm cấm việc chê bai những lời mà thầy cô của trẻ nói.
● Không nói xấu người thân.
● Không nói những khuyết điểm của trẻ cho người khác trước mặt trẻ.
● Không nói dối. Tính cảm thụ ngây thơ trong trắng của trẻ không thể dung
nạp được những thứ giả dối.
● Tránh những câu chuyện gây cho trẻ sự sợ hãi, bất an.
Giống như trong lời khuyên ở trên, những lời người lớn nói với trẻ, hay kể cả
những lời mà người lớn nói với nhau một cách vô tình, đều có ảnh hưởng lớn
tới trẻ. Chính vì trước em bé còn trong sáng như tờ giấy trắng, càng cần người
lớn chúng ta cẩn thận hơn trong cách dùng từ.
15. Thái độ sống nghiêm chỉnh của cha mẹ là cách giáo dục tuyệt vời nhất
