ông đã hy sinh trong nhà tù của Pháp”. Thomas đánh giá ông là con người
có học thức, có tài kể chuyện và luôn luôn làm chủ bản thân. Thomas kết
luận: “Binh sĩ kính trọng ông và tôi cũng rất quý mến ông”.
Khoảng 3, 4 giờ sáng ngày 20/8 bộ đội Việt Minh bắt đầu tiến công vào
Thái Nguyên, cuộc tiến công kéo dài đến ngày 25/8. Thoạt đầu cuộc tiến
công không lấy gì quyết liệt. 6 giờ sáng bất thình lình súng các cỡ đồng loạt
khai hỏa tạo thành hàng rào lửa bao quanh thị xã. Sau nửa tiếng, tỉnh trưởng
ra hàng cùng với 160 lính bảo an. Bộ đội Việt Minh nhanh chóng tước vũ
khí đạn dược. Quân Nhật bắn vào bộ đội Việt Minh mỗi khi chúng phát hiện
được mục tiêu và tiếng súng vẫn tiếp tục nổ lác đác cho đến chiều và cả
đêm. Võ Nguyên Giáp cho những người Mỹ ở đội Con Nai trú trong một
nhà gạch chắc chắn ở ngoại ô đối diện với trại lính Nhật.
Khoảng 15 giờ ngày 21/8, Việt Minh tổ chức một đợt tiến công vào trại
Nhật. Trong mười phút tất cả các loại súng đồng loạt nổ. Từ súng cổ lỗ của
Pháp đến súng Mỹ M-1 và bazôca do đội Con Nai cung cấp. Bất chấp cường
độ của hỏa lực Việt Minh, lính Nhật nấp sau các công sự chắc chắn nên ít bị
thiệt hại. Nhân dân thị xã rất phấn khởi ra sức reo hò cổ vũ bộ đội.
Cuộc chiến đấu kéo dài đến ngày 26/8. Cuối cùng, quân Nhật phải đầu
hàng. Bộ đội Việt Minh diễu hành qua thị xã để ăn mừng chiến công. Khi
tổng kết chiến lợi phẩm thu được trong trận Thái Nguyên, họ thấy trang bị
của họ có thêm 500 khẩu súng, 250 đôi giày, 72 tấm chăn, 8 con ngựa và 4
xe ôtô, 3.000 tấn gạo cùng vô số đường muối và nhiều thực phẩm khác.
Võ Nguyên Giáp không có mặt ở Thái Nguyên lúc trận đánh kết thúc
để ăn mừng thắng lợi vì ông phải trở về Tân Trào dự cuộc họp của Đảng
Cộng sản Đông Dương. Khi nhận thấy quân Nhật thua trận khắp nơi và sắp
sửa đầu hàng Đồng minh, Hồ Chí Minh hiểu rằng cần phải nhanh chóng tiến
vào thành phố để kiểm soát ít ra là những thành phố chính trước khi quân
Đồng minh tới tiếp nhận đầu hàng và giải giáp quân Nhật. Cuộc hội nghị của
Đảng ở Tân Trào có đông đủ đại biểu từ các nơi trong nước và một số ít ở
